13 Ιουλίου, 2012

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕΤΗ ΠΤΩΣΗ ΣΤΟ ΝΑΔΙΡ ΤΗΣ


 http://www.greekamericannewsagency.com/main/images/stories/suicide-prevention.jpg
 Εκείνη τη μέρα η Κλαίρη, που συνήθως είναι πρόσχαρη και χαμογελαστή, έμοιαζε ιδιαίτερα σκεφτική και προβληματισμένη, καθώς τριγύριζε, ανάμεσα στις παρέες, εκεί που συχνά συναντιόμαστε όλοι τα απογεύματα. «Τι έχεις, ρε Κλαίρη;» την ρώτησα κάποια στιγμή που πέρασε από μπροστά μου. «Τι να έχω;» μου απάντησε «αναρωτιέμαι πως έχουμε καταντήσει έτσι». «Ποιοι;» την ρώτησα καθώς δεν κατάλαβα σε τι αναφερόταν. «Εμείς, εδώ στην Ελλάδα» μου απάντησε η Κλαίρη «δεν μπορώ να καταλάβω πως φτάσαμε ως εδώ και τι θα γίνει από δω και πέρα». «Κατάλαβα» της είπα «και κανείς δεν ξέρει που θα καταλήξουμε». 

Η Κλαίρη είναι δικηγόρος και δουλεύει σ’ ένα δικηγορικό γραφείο που ασχολείται κυρίως με υποθέσεις του εξωτερικού και έτσι η κρίση δεν έχει αγγίξει ιδιαίτερα τη δουλειά της. Ο άντρας της ο Γιάννης είναι κι αυτός δικηγόρος, έχει δικό του γραφείο και η κρίη δεν τον έχει αγγίξει κι αυτόν ιδιαίτερα, πέρα από κάποιους πελάτες που αργούν να πληρώσουν λόγω οικονομικών δυσχερειών και κάποιους, λίγους, που ίσως δεν τον πληρώσουν ποτέ. Η κρίση λοιπόν δεν τους έχει αγγίξει ακόμη ιδιαίτερα, παρ’ όλο που σε κάποιο βαθμό έχει μειώσει το διαθέσιμο εισόδημά τους, αλλά έχουν δυο παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι και δεν ξέρουν καθόλου, σε τι περιβάλλον θα ζήσουν και θα μεγαλώσουν. Μέχρι πριν από δυο χρόνια, οι προοπτικές τους για το μέλλον ήταν καθαρές. Τώρα το ίδιο το μέλλον έχει γίνει θολό για όλους μας.

Λίγες μέρες μετά βρέθηκα στα γενέθλια της μικρής μου κόρης, που έκλεισε τα εννιά. Μαζί με τα άλλα πιτσιρίκια που είχαν έρθει για τα γενέθλια, ήταν και οι περισσότερες μαμάδες και κάποιοι από τους μπαμπάδες. Παλιότερα εμείς οι μεγαλύτεροι θα συζητούσαμε για διάφορα θέματα, για τα προσωπικά μας, για τα παιδιά μας που μεγαλώνουν ή για οτιδήποτε άλλο. Τώρα το θέμα ήταν η κρίση και το άμεσο μέλλον μας.. Οι εννιά στους δέκα που ήταν στο πάρτι, μέλη μεσοαστικών οικογενειών, που χωρίς να συγκαταλέγονται στους πολύ πλουσίους, ζούσαν μια άνετη ζωή, τώρα αντιμετωπίζουν προβλήματα, που δεν ξέρουν μέχρι πόσο θα μπορέσουν να τα αντέξουν. Μόνο ένας από αυτή την παρέα, ήταν άνετος, πιθανόν γιατί διαθέτει αρκετή ρευστότητα και εδώ και στο εξωτερικό, που του επιτρέπει να κοιμάται τα βράδια χωρίς ηρεμιστικά. Για πολλούς και όχι μόνο γι αυτή την παρέα, τα ηρεμιστικά, που κάποτε τους ήταν άγνωστα, έχουν γίνει καθημερινή συνήθεια.

Εδώ και διόμιση χρόνια τα δελτία των καναλιών, έχουν γίνει μονοθεματικά, όπως και η βασική ειδησεογραφία των εφημερίδων. Το μόνο και μόνιμο θέμα είναι η οικονομική κρίση και τα παρεπόμενά της. Και μια φράση που ακούγεται πολύ συχνά , είναι πως «η χώρα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού». Αυτό είναι μια πραγματικότητα, αλλά ισχύει μόνο για ένα μέρος του συνόλου που ονομάζεται Ελλάδα. Αλλά είναι καιρός να δούμε την πραγματικότητα όπως είναι, χωρίς παρωπίδες και στρουθοκαμηλισμούς. Η Ελλάδα μπορεί να βρίσκεται στην άκρη του γκρεμού, μόνο ως κρατική οντότητα. Και υπάρχει περίπτωση να μείνει εκί και να μην πέσει στον γκρεμό, ανάλογα με τα Μνημόνια, με τους εταίρους μας, με τις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν, με την γενική κατάσταση που αλλάζει στην Ευρώπη, με το αν θα μπορέσει να βρεθεί κάποιο σχέδιο που θα μπορέσει συνολικά να βγάλει την Ευρώπη από την κρίση. Η Ελλάδα ως κοινωνία όμως είναι μια διαφορετική υπόθεση. 

Η ΔΕΗ αυτό τον καιρό κόβει καθημερινά το ρεύμα σε περισσότερους από δυο χιλιάδες συμπολίτες μας που δεν μπορούν να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς. Τα δάνεια στις Τράπεζες που είναι στο κόκκινο καθημερινά μεγαλώνουν, οδηγώντας σε κατασχέσεις , πλειστηριασμούς με τραγικά αποτελέσματα. Οι αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους , που έχουν γίνει πια καθημερινό φαινόμενο, κοντεύουν να φτάσουν τις δυόμιση χιλιάδες, ενώ κάθε δεύτερη μέρα ένας άνθρωπος δολοφονείται στη διάρκεια κάποιας ληστείας και πολύ συχνά για ασήμαντα ποσά. Σε λίγο που θα έρθουν οι επιβαρύνσεις της φετινής χρονιάς, η κατάσταση δεν θα επιδεινωθεί απλώς, θα γίνει αβάσταχτη και ανεξέλεγκτη.

Γι αυτό και θα πρέπει να αντικρύσουμε αυτή την πραγματικότητα. Η ελληνική κοινωνία δεν βρίσκεται στην άκρη του γκρεμού. Η ελληνική κοινωνία έχει πέσει στον γκρεμό. Είναι η Κάθοδος στον Άδη. Το τι θα γίνει όταν αυτή η κοινωνία θα σκάσει στον πάτο του γκρεμού, είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Οι σκηνές που βλέπαμε πέρσι στη Λιβύη και που βλέπουμε φέτος στη Συρία και που μας φαίνονταν τόσο μακρινές, είναι ένα από τα πιθανά σενάρια για το ποια τροπή μπορούν να πάρουν τα πράγματα στην Ελλάδα. Μπορεί να μας φαίνεται αδιανόητο, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Και το να μπορέσει η Ελλάδα να παραμείνει ένα κομμάτι έτσι όπως είναι τώρα, είναι κάτι που χωράει πολλή συζήτηση. Αν αρχίσουν να ανάβουν φωτιές, η πρώτη που θα ανάψει θα είναι στη Θράκη.

Του Άρη Τερζόπουλου

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ελλάδα

«Θα παρουσιάσουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τεσσάρων ετών» αποκάλυψε σε τηλεοπτική του συνέντευξη ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Φώτης Κουβέλης, αναφερόμενος στο σχέδιο για περικοπές 11,5 δισ. ευρώ που σχεδιάζει να υποβάλει η κυβέρνηση στην τρόικα. Σχολιάζοντας την κατάσταση που επικρατεί στην οικονομία αλλά και τις προθέσεις της κυβέρνησης, ο κ. Κουβέλης τόνισε ότι «εάν η κυβέρνηση δεν πετύχει, τότε ο κίνδυνος για τη χώρα και την κοινωνία θα είναι μεγάλος».
   
Μία ιδιότυπη διαμάχη ξέσπασε για τα φωνήεντα της ελληνικής γλώσσας, με αφορμή καταγγελία δασκάλων από την Ανατολική Αττική ότι στο νέο βιβλίο Νέα Ελληνική Γραμματική της Ε' και ΣΤ' Δημοτικού «καταργήθηκαν» τα γράμματα «η» και το «ω» και αντικαταστάθηκαν από το «ου». Κατά τα φαινόμενα, και όπως εξηγούν οι αρμόδιοι φορείς του υπουργείου Παιδείας σε σχετική ανακοίνωση, η σύγχυση που δημιουργήθηκε αφορά την διαφορά μεταξύ φωνητικής και γραπτής διδασκαλίας της γραμματικής.
   
Περιοδεία σε Βερολίνο, Παρίσι και Μαδρίτη -ενδεχομένως και Ρώμη- σχεδιάζει για τα τέλη Αυγούστου ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς προκειμένου να ενημερώσει κατ' ιδίαν τους άλλους Ευρωπαίους εταίρους για την πρόοδο που έχει επιτύχει η Ελλάδα στην προσπάθεια εξυγίανσης των δημοσιονομικών της, αλλά και να προετοιμάσει το έδαφος για τα ζητήματα που θα θέσει στο πλαίσιο της επαναδιαπραγμάτευσης, η οποία μετατίθεται για τον Σεπτέμβριο. Επίσης, μελετάται η κοινή εμφάνιση των τριών κυβερνητικών εταίρων στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής.
   
Τα μέλη που συγκροτούν την Πολιτική και την Οργανωτική Γραμματεία του ΠΑΣΟΚ ορίστηκαν σήμερα, Πέμπτη, με απόφαση του προέδρου του κινήματος, Ευάγγελου Βενιζέλου. Η νέα Πολιτική Γραμματεία θα συνεδριάσει τη Δευτέρα 16 Ιουλίου στις 6 το απόγευμα και η νέα Οργανωτική Γραμματεία την επομένη στις 12 το μεσημέρι υπό τον κ. Βενιζέλο.
   
Συναγερμός έχει σημάνει στις Αρχές μετά την απόδραση την Πέμπτη από τις φυλακές Κορυδαλλού γυναίκας από την Σερβία η οποία είχε συλληφθεί ως μέλος σπείρας που έκανε κλοπές σε κοσμηματοπωλεία. Σύμφωνα με πληροφορίες, συμπατριώτης της πήγε στο επισκεπτήριο και με όπλο που έφερε μαζί του απείλησε σωφρονιστική υπάλληλο. Στη συνέχεια με την κρατούμενη τράπηκαν σε φυγή.

Κόσμος

 Οργανώσεις των αντικαθεστωτικών στη Συρία υποστηρίζουν ότι ο στρατός επενέβη με ελικόπτερα και τανκς στο χωριό Ταραμσέχ, στην επαρχία της Χαμά, σκοτώνοντας «πάνω από 200 ανθρώπους» -ως επί το πλείστον άμαχους. Εάν επιβεβαιωθεί, θα πρόκειται για το πιο αιματηρό επεισόδιο στην πολύμηνη εμφύλια διαμάχη στη Συρία, ενώ η διεθνής κοινότητα πασχίζει να βρει έναν αποτελεσματικό τρόπο για αποκλιμάκωση της κατάστασης. Σε «πιο ουσιαστική συνεργασία» με την συριακή αντιπολίτευση καλεί η Μόσχα, ενώ ΗΠΑ και ΕΕ θέλουν αυστηρότερες σε βάρος του Άσαντ.
   
Ο γνωστός ιταλικός οίκος μόδας Valentino ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι εξαγοράστηκε προς 700 εκατομμύρια ευρώ από επενδυτική εταιρεία. Πρόκειται για την επενδυτική εταιρεία Mayhoola Investments, που ανήκει στη βασιλική οικογένεια του Κατάρ.
   
Μερικά δειλά σημάδια αλλαγών που ήταν αδιανόητες μέχρι και πριν από λίγους μήνες έκαναν την εμφάνιση τους στη Βόρειο Κορέα μετά την ανάληψη της ηγεσίας από τον νεαρό Κιμ Γιονγκ-Ουν αν και ίσως είναι λίγο πρόωρο να μιλήσει κανένας για ριζικές αλλαγές με δεδομένο το άκαμπτο, απομονωμένο καθεστώς. Μαζί αλλάζουν σιγά-σιγά και οι πολίτες.
   
Πολυεκατομμυριούχος, αλλά -δυστυχώς- μόνο για δυο ώρες έγινε 50χρονος Σουηδός, ο τραπεζικός λογαριασμός του οποίου «γέμισε» ξαφνικά και ανεξήγητα με λεφτά. Όπως είπε πήγε να ελέγξει μέσω web banking για να δει αν το υπόλοιπο φτάνει για τα ψώνια της ημέρας και βρήκε μέσα ... 724 εκατομμύρια ευρώ! Η πρώτη του αντίδραση ήταν να «σώσει» την εικόνα της οθόνης στον υπολογιστή κάνοντας print screen. Τουλάχιστον έτσι του έμεινε ένα «σουβενίρ» από τις δύο ώρες που υπήρξε πλούσιος, αφού μέχρι να αποφασίσει τι θα μπορούσε να κάνει με τόσα λεφτά το λάθος αποκαταστάθηκε και ο λογαριασμός του ξεφούσκωσε απότομα.
   
Προσφυγή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο σχεδιάζει το (σχεδόν διχασμένο) Μάλι για να ερευνηθούν οι δολοφονίες, οι βιασμοί, τα βασανιστήρια και οι καταστροφές πολιτιστικών μνημείων στο βορρά της χώρας, στην περιοχή που ελέγχεται από τους ισλαμιστές αντάρτες που επιδιώκουν να φτιάξουν ανεξάρτητο κράτος που θα βασίζεται στη σαρία. Η Δύση ως τώρα παρακολουθεί με ανησυχία τα γεγονότα στο Μάλι πιέζοντας, για την ώρα, μέσω της διακοπής της αναπτυξιακής βοήθειας στη χώρα. Ωστόσο η Γαλλία αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης από αφρικανικές χώρες με την υποστήριξη της Δύσης.

Οικονομία

 Πίσω από το χρονοδιάγραμμα του Μνημονίου βρίσκεται και το θέμα της αναδιάρθρωσης της ΔΕΗ. Το πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής προέβλεπε πως η αναδιάρθρωση έπρεπε να έχει αποφασιστεί ως τον Ιούνιο του 2012, ωστόσο φαίνεται πως μετατίθεται τουλάχιστον για το Σεπτέμβριο. Θα συνδυασθεί δε με τα σχέδια της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος για δομικές ρυθμίσεις στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς ενέργειας με στόχο την άρση των στρεβλώσεων.
   
Μετά την αναχώρησή της από την Κύπρο η αποστολή του ΔΝΤ επεξεργάζεται και αναλύει τις πληροφορίες και τα στοιχεία που συνέλεξε στην Λευκωσία. Παράλληλα από την έδρα του ΔΝΤ συνεχίζονται οι συζητήσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους και τις κυπριακές Αρχές για το ύψος της χρηματοδοτικής στήριξης προς τη χώρα. Το τελικό ποσό θα προσδιορισθεί στις 22 Ιουλίου οπότε η αποστολή θα επιστρέψει στην Κύπρο για να συνεχίσει το έργο της.
  
 Η οικονομία της Κίνας αναπτύχθηκε στο δεύτερο τρίμηνο 2012 με το βραδύτερο ρυθμό των τελευταίων τριών ετών, καθώς οι επενδύσεις έμειναν στάσιμες ενώ υποχώρησε η ζήτηση σε βασικές εξαγωγικές αγορές όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν αυξήθηκε στο δεύτερο τρίμηνο 2012 με ρυθμό 7,6%, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, κάτω από το 8,1% των προηγούμενων τριών μηνών.

Αθλητισμός

Πανάξια πρόκριση στον τελικό του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος Νέων στο Ταλίν της Εσθονίας πέτυχε η Εθνική Ελλάδας με νίκη 2-1 (38' Μπουγαΐδης, 108' Λυκόγιαννης - 56' Αφόμπ) επί της Αγγλίας στον 1ο ημιτελικό της διοργάνωσης, παρά την κόντρα διαιτησία του Δανού διαιτητή που από το 44' είχε αφήσει τη γαλανόλευκη με 10 παίκτες σε πέναλτι «φάντασμα» του Καπίνο στον Χαλ. Πρώτος «ήρωας» έγινε ο Διούδης που απέκρουσε στην εκτέλεση του Αγγλου που κέρδισε την εσχάτη των ποινών και παρά την ισοφάριση στο 56', οι διεθνείς άντεξαν. Στο 108' της παράτασης ο Λυκόγιαννης «κάρφωσε» Άγγλους και... διαιτητή στέλνοντας την Ελλάδα στον κυριακάτικο (21:30) τελικό, όπου θα αντιμετωπίσει την Ισπανία που απέκλεισε τη Γαλλία στα πέναλτι.
   
Η Ισπανία θα είναι η αντίπαλος της Ελλάδας στον τελικό του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος Νέων, που διεξάγεται στην Εσθονία. Οι «φούριας ρόχας» επικράτησαν στα πέναλτι της Γαλλίας με 4-2, στο δεύτερο χρονικά ημιτελικό της διοργάνωσης, μετά από ένα συγκλονιστικό ματς που βρήκε τις δύο ομάδες ισόπαλες στο 90λεπτο με 2-2, ενώ και η παράταση δεν ανέδειξε νικητή (3-3).
   
Στο Σάλτσμπουργκ θα βρεθεί το βράδυ της Παρασκευής ο Γιάννης Αλαφούζος για να παρακολουθήσει από κοντά το φιλικό του Σαββάτου και εν συνεχεία θα κάνει το τραπέζι στους ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού, θέλοντας να γνωρίσει από κοντά όλο το ρόστερ το προπονητικό τιμ. Τα δυο γκολ που σημείωσε ο Ζέκα στην απογευματινή προπόνηση της Πέμπτης ήταν ό,τι καλύτερο σημειώθηκε στην προπόνηση του Παναθηναϊκού, ενώ γενικότερα ο Πορτογάλος πέρα από τα γκολ στο δίτερμα στο μισό γήπεδο, είχε εξαιρετική παρουσία.


ΑΠΑΤΗ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΟΥ ΙΚΑ ΥΨΟΥΣ 5 ΕΚ. ΕΥΡΩ ΑΠΟ ΜΕΓΑΛΟ ΟΜΙΛΟ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ.

Απάτη σε βάρος του ΙΚΑ ύψους 5 εκ. ευρώ από μεγάλο όμιλο προϊόντων 
Μεγάλη απάτη σε βάρος του ΙΚΑ από όμιλο επώνυμων προϊόντων, ύψους πέντε εκατομμυρίων ευρώ ανακαλύφθηκε από την Διεύθυνση Πληροφορικής του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Η απάτη εντοπίσθηκε μόλις από την Διεύθυνση ενεργοποιήθηκε το σύστημα «Risk Analysis». Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η εταιρεία στο παρελθόν είχε σαν αντικείμενο την κατασκευή και εμπορία πολυτελών υποδημάτων ενώ σήμερα, την κατασκευή και εμπορία επώνυμων ενδυμάτων. Το σύστημα ανακάλυψε πως από το 2002 μέχρι σήμερα είχε υποβάλει Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις με ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούσαν σε υψηλές αμοιβές εργαζομένων, αλλά ουδέποτε κατέβαλε τα ανάλογα ποσά.

Η έδρα της εταιρείας ήταν στο Νέο Ηράκλειο όπου και πήγαν οι ελεγκτές του ΙΚΑ. Υπήρχε μάλιστα και «κρυφή είσοδος», ενώ ο χώρος ήταν καλά φυλασσόμενος και με πολλές κάμερες. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, οι ελεγκτές της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) του ΙΚΑ, αντιμετώπισαν κατά την πρώτη επίσκεψη επιθετική συμπεριφορά και επανήλθαν με συνοδεία αστυνομικής δύναμης και κλιμάκιο του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) και του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ).

Η «ανώνυμη εμπορική και βιομηχανική εταιρεία υποδημάτων» ήταν μάλιστα και διάδοχος άλλης που είχε πουληθεί μέσω του Χρηματιστηρίου στις αρχές της δεκαετίας του 2000, έτσι όλες οι υποχρεώσεις του ομίλου προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά Ταμεία, είχαν μεταφερθεί στην εταιρεία αυτή, η οποία ήταν σε αδράνεια όμως από το 2008. Η εταιρεία ασφάλιζε στις καταστάσεις της εικονικά, δεκάδες εργαζομένους των άλλων εταιρειών καθώς και άλλα άγνωστα πρόσωπα. Μέσα στους ασφαλισμένους βρίσκονταν, από ιδιοκτήτες άλλων εταιρειών του ομίλου μέχρι και συγγενείς τους οι οποίοι εμφάνιζαν υψηλούς μισθούς για να λάβουν και υψηλές συντάξεις από το ΙΚΑ χωρίς ωστόσο να έχουν καταβάλλει τις απαραίτητες εισφορές.

Οι επιθεωρητές του ΙΚΑ εντόπισαν μάλιστα την «πρόεδρο» και νομικά υπεύθυνη της εταιρείας, σε μονοκατοικία στη Γλυφάδα. Είναι μία 83χρονη γυναίκα, συγγενής ενός εκ των επιχειρηματιών, που πάσχει από χρόνιο νόσημα και ζει υποβοηθούμενη από οικιακή βοηθό. Οι έρευνες συνεχίζονται προκειμένου να εντοπιστούν εάν η εταιρεία έχει διαπράξει και άλλες φορολογικές παραβάσεις. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων για παράδειγμα, στο μισθολόγιο της συγκεκριμένης εταιρείας, υπήρχε εργαζόμενος, που εμφανιζόταν να λαμβάνει για μια δεκαετία μισθό 5.000 ευρώ κάθε μήνα, αλλά δεν διέθετε Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ). Το συνολικό χρέος σήμερα της εταιρίας προς το ΙΚΑ-ETAM ανέρχεται σε 4.452.731 ευρώ.




Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ (Γ)

Πριν από το 1906-7, όταν και θα αρχίσει ο ουσιαστικός εκσυγχρονισμός των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, αυτές θύμιζαν ακόμη σε πολλά τους ατάκτους φουστανελάδες του 1821 [4]. Οι αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες είναι ένα φαινόμενο με αδιάλειπτη συνέχεια στα 180 χρόνια ζωής του ελληνικού κράτους, άμεσα συνδεδεμένο ασφαλώς με τα υπαρκτά γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά δεδομένα της περιοχής στην οποία οι συχνές αναταράξεις λόγω του Οθωμανού «μεγάλου ασθενούς» και του Ψυχρού Πολέμου εν συνεχεία, προκαλούσαν αντίστοιχα συχνές αλλαγές του status quo. Ταυτόχρονα, όμως, είχε να κάνει και με τη ροπή της εγχώριας πολιτικής τάξης διαχρονικά σε μια εθνικιστική ρητορική που συνέπαιρνε μεν το εκλογικό Σώμα και δημιουργούσε λαοπρόβλητους «εθνεγέρτες», δεν ανταποκρινόταν όμως πάντοτε σε απτούς εθνικούς κινδύνους.

Σε κάθε περίπτωση, η άρση του αποκλεισμού της χώρας από τις χρηματαγορές, το 1878 (μετά το συμβιβασμό με τους ομολογιούχους για το δάνειο του 1824-5) την βρήκε ενώπιον εντελώς νέων δεδομένων. Πολιτικά, ήταν η περίοδος που είχε αρχίσει να ανατέλλει το άστρο του φιλελεύθερου Χαρίλαου Τρικούπη ο οποίος, αφενός με τις απόψεις του περί της αρχής της δεδηλωμένης θα κατορθώσει να περιορίσει δραστικά την παρέμβαση του Θρόνου στο πολιτικό παιχνίδι, αφετέρου με την εμμονή του στη μετατροπή του πολιτικού συστήματος σε δικομματικό, θα μπορέσει να βάλει σε εφαρμογή, κάτω από συνθήκες σχετικής πολιτικής σταθερότητας, το μεγάλο του σχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του κράτους.

Το σχέδιο αυτό απαιτούσε πριν από όλα μεγάλα κονδύλια για δημόσιες επενδύσεις αλλά η διεθνής οικονομική συγκυρία ήταν ευνοϊκή για όλα αυτά. Ακριβώς επειδή η ευρωπαϊκή οικονομία βίωνε μια περίοδο ύφεσης μετά το χρηματιστηριακό κραχ του 1873, με αφορμή την κερδοσκοπία γύρω από τα γερμανικά χρεόγραφα, οι επενδυτές βρήκαν στις ανάγκες του ελληνικού κράτους για δανεισμό τον πιο ιδανικό πελάτη τους. Ας σημειωθεί ότι το πάτημα για την άνοδο του Τρικούπη στην εξουσία δόθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1870 μετά το μείζον θέμα των λαυρεωτικών, που ήταν συνώνυμο της μεγαλύτερης χρηματιστηριακής κρίσης του αιώνα στην Ελλάδα. Με τον τίτλο «λαυρεωτικά» περιγράφεται από τη μία η υπόθεση της εξαγοράς της εταιρείας διαχείρισης των μεταλλείων του Λαυρίου, ιδιοκτησίας του Ιταλού Giovani Battista Serpieri, από τον Ανδρέα Συγγρό το 1873, με τη συνδρομή και παρασκηνιακών παιχνιδιών του Θρόνου. Και από την άλλη, το χρηματιστηριακό σκάνδαλο γύρω από τη μετοχή της Πιστωτικής Τράπεζας συμφερόντων επίσης του μεγαλοτραπεζίτη της Κωνσταντινούπολης, σκάνδαλο που οδήγησε σε οικονομική καταστροφή εκατοντάδες χιλιάδες μικροαστούς, μικρο-νοικοκυραίους αλλά και απλούς μεροκαματιάρηδες της Αθήνας ή της επαρχίας που είχαν εκστασιαστεί από την εκτόξευση της τιμής της μετοχής σε λίγες μόλις εβδομάδες και είχαν τρέξει αφελώς και αστόχαστα να μπουν στο χρηματιστηριακό πανηγύρι [5].

Η υπόθεση των λαυρεωτικών είναι ιστορικά σημαντική διότι αποτυπώνει το νέο φαινόμενο της διαπλοκής της πολιτικής με την επιχειρηματική τάξη, ιδίως με εκείνη των ομογενών του εξωτερικού με τις μεγάλες επενδυτικές δυνατότητες, ενώ φέρνει στην επιφάνεια και τη μαζική τάση της μικροαστικής ελληνικής κοινωνίας για γρήγορο και εύκολο πλουτισμό. Τάση που θα διαψευστεί και άλλες φορές (π.χ. κραχ του ελληνικού χρηματιστηρίου το 1999) καθώς η οικονομία θα εκχρηματίζεται και θα αποκτά πιο καθαρά καπιταλιστικά χαρακτηριστικά, πάντα όμως χωρίς θεσμούς διαφάνειας και προστασίας για τους μικρούς επενδυτές και σε καθεστώς ατιμωρησίας για τους κερδοσκόπους.

ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ 1878-1893: Η ΕΥΧΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΑ
ΤΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΙΚΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ

Μέσα από αυτό τον ορυμαγδό που θα προκαλέσει το σκάνδαλο, θα δοθεί η ευκαιρία στον Τρικούπη να νομιμοποιήσει ευρύτερα στο πολιτικό σύστημα και στην κοινωνία την ανάγκη για εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις δυτικού τύπου. Είπαμε ότι η κατασκευή δημόσιων υποδομών από το κράτος (οδικό ή σιδηροδρομικό δίκτυο, λιμάνια, εγγειοβελτιωτικά έργα κλπ) θα αποτελέσει τον πολιορκητικό κριό του τρικουπικού εγχειρήματος, και τα δάνεια των βορειοδυτικών επενδυτών, το μέσο για την πραγματοποίησή του. Η κάμψη του βιομηχανικού καπιταλισμού στις μεγάλες δυτικές μητροπόλεις του, το 1882-1896, θα συμπέσει με την πρώτη καταγεγραμμένη στην ιστορία «παγκοσμιοποίηση» της οικονομίας, στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και θα ωθήσει τους κεφαλαιούχους, Άγγλους, Γάλλους, Γερμανούς, Ολλανδούς στην επένδυση κυρίως σε κρατικά ομόλογα, τράπεζες και σε σιδηροδρόμους που ήταν η νέα μεγάλη «ιδεολογία» της εποχής στο δυτικό κόσμο [6].

Παρότι είναι γεγονός ότι οι ξένοι κεφαλαιούχοι εξαρτούσαν το ύψος της επένδυσης από τη φερεγγυότητα του οφειλέτη, δηλαδή απέφευγαν ή επένδυαν λίγα σε υπανάπτυκτες χώρες, το ελληνικό κράτος και τα χρεόγραφά του φάνταζαν -και ήταν πράγματι- θελκτικά για τους ίδιους. Έχει καταδειχτεί πειστικά από σχετική έρευνα [7] ότι η αποδοτικότητα των ελληνικών ομολόγων κυμαινόταν στο 19ο αιώνα ανάμεσα σε 9% με 15%, αν υπολογιστεί και ο ανατοκισμός των τόκων, ώστε ο κάτοχός τους ήταν δυνατόν να έχει αποσβέσει το κεφάλαιό του σε πέντε με οκτώ χρόνια. Αναμφισβήτητα, εξαιρετική απόδοση αν σκεφτεί κανείς ότι τα χρεόγραφα των περισσότερων κρατών της εποχής απέδιδαν από 1% έως 6%, και ότι οι προθεσμιακές καταθέσεις στις τράπεζες είχαν επιτόκιο το πολύ 2,5% στο εξωτερικό και 5% στην Ελλάδα.

Είναι αλήθεια βέβαια ότι το προηγούμενο του δανείου της επανάστασης, το 1824-5, και η αδυναμία αποπληρωμής του θα έπρεπε να είχαν κάνει επιφυλακτικούς τους επενδυτές με την (αν)αξιοπιστία του ελληνικού κράτους. Αλλά ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, όσοι επένδυσαν στη μακρά διάρκεια και αγόρασαν στη δευτερογενή αγορά τα χρεόγραφα αυτά, ιδίως την περίοδο 1827-1847, προφανώς σε εξευτελιστικές τιμές, είδαν (όχι οι ίδιοι αλλά οι κληρονόμοι τους) το κεφάλαιό τους έως και να εξαπλασιάζεται, μετά το συμβιβασμό του 1878-1879. Και τούτο διότι ως το 1930 –δηλαδή πάνω από έναν αιώνα μετά τη σύναψη του πρώτου δανείου- ο συμβιβασμός υποχρέωνε το ελληνικό κράτος να καταβάλει αδιαλείπτως στους ομολογιούχους 2,5% επί του κεφαλαίου.

Σημασία έχει τελικά ότι για 14 χρόνια, δηλαδή από το 1878 ως το 1892, οι ελληνικές κυβερνήσεις είχαν πρόσβαση σε μια ανεξάντλητη και παγκόσμια αγορά κεφαλαίων. Στην περίοδο αυτή, οι κυβερνήσεις, κυρίως τρικουπικές, προχώρησαν στη σύναψη οκτώ εξωτερικών δανείων συνολικού ύψους 630 εκατ. δραχμών και σε πέντε εσωτερικά δάνεια, περίπου 65 εκατ. δραχμών. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης το μέγεθος των βαρών που έφθασε να αναλάβει τότε το κράτος ήταν υπερ-τετραπλάσιο σε σχέση με τη δεκαεξαετία 1862-1878 όπου (αποκλεισμένο όπως ήταν από τα ξένα χρηματιστήρια) είχε συνάψει μόλις 130 εκατ. δραχμών σε εσωτερικά δάνεια [8]. Αυτή η άνεση που προσέφεραν οι ξένοι πιστωτές ήταν η ευχή και η κατάρα του ελληνικού κράτους και του πολιτικού συστήματος που διαχειριζόταν τις τύχες του.

Το δημόσιο χρέος της χώρας από 60% του ΑΕΠ που ήταν το 1876, έφθασε να διπλασιαστεί σε απόλυτους αριθμούς το 1884 και να τετραπλασιαστεί το 1887. Το 1893, τη χρονιά της επίσημης χρεοκοπίας (ανακοινώθηκε 1η Δεκεμβρίου), είχε εκτιναχτεί στο επταπλάσιο και αντιστοιχούσε στο 230% του ΑΕΠ [9]. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι από κάποια στιγμή κι έπειτα, τα νέα δάνεια εξυπηρετούσαν ουσιαστικά την εξυπηρέτηση των παλαιών τοκοχρεολυσίων. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Όπως επισημάνθηκε και προηγουμένως, τα δάνεια αυτά δεν πήγαν πάντα σε παραγωγικούς σκοπούς, ενώ πρέπει να συγκαταμετρηθεί ότι εξαιτίας των επαχθών όρων σύναψής τους, εκδίδονταν όλα κάτω του αρτίου. Έτσι, από το ονομαστικό κεφάλαιο των 630 εκατ. έφθασαν τελικά στα ελληνικά θησαυροφυλάκια μόνο τα 459 εκατ. Είναι γεγονός ότι ένα μέρος αυτών των χρημάτων πήγαν μεν στα δημόσια έργα, συνολικά 120 εκατ. δραχμές, αλλά η απόδοσή τους σε κρατικά έσοδα, μέσω της οικονομικής ανάπτυξης και επομένως των φόρων, είναι αυτονόητο ότι θα αργούσε να φανεί.

Από εκεί και πέρα όμως, άλλα 100 εκατ. πήγαν σε στρατιωτικές δαπάνες (το 1879-1884 αυτές υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με την προηγούμενη 5ετία), και τα υπόλοιπα, δηλαδή πάνω από τα μισά, για τη χρηματοδότηση των αναγκών του δημοσίου (το παιχνίδι των διορισμών δημοσίων υπαλλήλων από τα κόμματα έγινε ανεξέλεγκτο), για έκτακτα έξοδα και για την εξυπηρέτηση του χρέους.Τα περιθώρια της δημοσιονομικής πολιτικής περιορίζονταν έτι περαιτέρω και από τη μονιμοποίηση της αναγκαστικής κυκλοφορίας χρήματος στην οποία οδηγήθηκε το κράτος το 1868 όταν η ανάγκη χρηματοδότησης της κρητικής εξέγερσης το υποχρέωσε στην άρση της μετατρεψιμότητας των τραπεζογραμματίων.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν αφενός η επιβάρυνση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, που ήταν μακράν η μεγαλύτερη τράπεζα εγχωρίως, ως βασικού χρηματοδότη του ελληνικού κράτους (ο Τρικούπης συνήθιζε να προεισπράττει από αυτή μέρος των δανείων), γεγονός που θα της στοίχιζε πολύ, μετά τη χρεωκοπία του 1893∙ αφετέρου η υποτίμηση της δραχμής (εξαιτίας και των κερδοσκοπικών παιχνιδιών εις βάρος της), η ισοτιμία της οποίας έναντι του γαλλικού φράγκου θα φθάσει στο κατώτατο σημείο της το 1895 (1,80:1).


ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 13/7/2012

Γεγονότα

1814: Ιδρύεται το Σώμα των Καραμπινιέρων στο Βασίλειο της Σαβοίας. Από το 1861 θα αποτελέσει το βασικό αστυνομικό σώμα της Ιταλίας.

1908: Γυναίκες αθλήτριες αγωνίζονται για πρώτη φορά στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Λονδίνο.

1939: Ο Φρανκ Σινάτρα κάνει το ντεμπούτο του στη δισκογραφία.

1972: Ο καλαθοσφαιριστής του Ηρακλή Αριστείδης Μούμογλου επιτυγχάνει 145 πόντους κατά τη διάρκεια του αγώνα της ομάδας του με τον ΒΑΟ και δημιουργεί ρεκόρ όλων των εποχών στην πρώτη κατηγορία του μπάσκετ. Ο αγώνας λήγει με σκορ 170-94.

1985: Διεξάγεται ταυτόχρονα στη Φιλαδέλφεια και το Λονδίνο το κοντσέρτο με την επωνυμία «Live Aid», που ως σκοπό έχει να συγκεντρώσει την προσοχή του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά και χρήματα, για τους λιμοκτονούντες κατοίκους της Αφρικής. Εμφανίζονται, μεταξύ άλλων, ο Μικ Τζάγκερ, η Τίνα Τάρνερ, η Μαντόνα, ο Μπομπ Nτίλαν και ο Πολ Μακάρτεϊ. Ψυχής της εκδήλωσης είναι ο τραγουδιστής των «Boomtown Rats» Μπομπ Γκέλντοφ.

1988: Ο Ολυμπιακός αποκτά τον διάσημο ούγγρο ποδοσφαιριστή Λάγιος Ντέταρι. Ο δήμαρχος Πειραιά Ανδρέας Ανδριανόπουλος διοργανώνει φιέστα στην πλατεία Κοραή για την υποδοχή του.

Γεννήσεις

1916: Δέσπω Διαμαντίδου, ηθοποιός. (Θαν. 18/2/2004)

1944: Έρνε Ρούμπικ, ούγγρος γλύπτης και καθηγητής της αρχιτεκτονικής, γνωστός για το παζλ του «Κύβος του Ρούμπικ».

1969: Κάχι Καχιασβίλι, ελληνογεωργιανός αρσιβαρίστας και Ολυμπιονίκης.

Θάνατοι

1954: Φρίντα Κάλο, μεξικανή ζωγράφος, σύζυγος του επίσης ζωγράφου Ντιέγκο Ριβέρα. (Γεν. 6/7/1907)

1965: Φώτης Κόντογλου, αγιογράφος και λογοτέχνης από τις Κυδωνιές (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας. (Γεν. 8/11/1895)

2000: Στέλιος Τατασόπουλος, ένας από τους πρώτους κινηματογραφιστές στη χώρα μας. Το 1931 κινηματογράφησε την πρώτη ελληνική κοινωνική ταινία, τη βωβή «Κοινωνική Σαπίλα», ενώ το 1951 γύρισε τη «Μαύρη Γη», τη δεύτερη νεορεαλιστική ταινία του για τη σκληρή ζωή στα σμυριδωρυχεία της Απειράνθου της Νάξου. (Γεν. 1908)