ΚΥΠΡΟΣ: "Η ΟΥΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ".

Ενώ η ημερομηνία κατάληξης των διαπραγματεύσεων και της υπογραφής του Μνημονίου είναι σημαντικά, το περιεχόμενο είναι ζωτικής σημασίας. Αυτό απαιτεί πραγματισμό από πλευράς κυβέρνησης, τεκμηριωμένες θέσεις και ίσως ακόμα εμπλοκή όλων των κομμάτων. Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις που θα μας επιτρέψουν στο μέλλον να επαναδιαπραγματευθούμε διάφορες πτυχές του Μνημονίου με ωφέλιμο τρόπο.

Σε σχέση με αυτό η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι άκρως σημαντικό ζήτημα. Η απ’ ευθείας ανακεφαλαιοποίηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης δεν θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος. Για να γίνει όμως αυτό εφικτό, θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθούν οι διεργασίες για τη δημιουργία της Τραπεζικής Ένωσης, κάτι που αναμένεται περί τα τέλη του 2013 ή αρχές του 2014. Θα πρέπει λοιπόν να παρακολουθούμε τις εξελίξεις ειδικότερα σε σχέση με άλλες χώρες, δηλαδή την Ισπανία και την Ιρλανδία, που βρίσκονται στην ίδια περίπου θέση με μας.

Τόσο η Ισπανία όσο και η Ιρλανδία αντιμετωπίζουν προβλήματα σε σχέση με τον τραπεζικό τους τομέα. Τυχόν ανακεφαλαιοποίηση των Ισπανικών τραπεζών απ’ ευθείας από τον Μηχανισμό Στήριξης θα οδηγήσει την Ιρλανδία να απαιτήσει αντίστοιχη μεταφορά μέρους του μνημονιακού δανεισμού της εκτός δημοσίου χρέους. Ταυτόχρονα σημειώνεται ότι η Ισπανία, η οποία εξακολουθεί να έχει πρόσβαση στις αγορές, για την ώρα δεν επιλέγει Μνημόνιο. Η Κύπρος όμως δεν φαίνεται να έχει άλλη επιλογή. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου και αυτά τα δεδομένα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την Τρόικα.

Σίγουρα ένα Μνημόνιο το οποίο τουλάχιστο σε σημαντικό βοθμό θα προβλέπει την απ’ ευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, θα έχει διαφορετικές επιπτώσεις στην προοπτική ανάκαμψης της οικονομίας. Αν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών επιβαρύνει εξ ολοκλήρου το δημόσιο χρέος οποιαδήποτε συμφωνία θα αποτελεί Πύρρειο νίκη. Ως εκ τούτου μέγιστο εθνικό χρέος είναι να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ούτως ώστε τα απαιτούμενα κεφάλαια να εξασφαλισθούν μέσω της υπό σύσταση Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης.

Είναι δεδομένο ότι η οικονομική φιλοσοφία της Τρόικα διακατέχεται από σοβαρές ελλείψεις: για παράδειγμα, υποβαθμίζει το γεγονός ότι σε περιόδους ύφεσης η αυστηρή λιτότητα οδηγεί σε βαθύτερη κρίση και σε κοινωνική εξαθλίωση. Από την άλλη θα ήταν απρονοησία να μηδενισθούν οι επισημάνσεις της Τρόικα. Για παράδειγμα, είναι θετικό ότι η Τρόικα εισηγείται ως αιχμή του δόρατος της δημοσιονομικής εξυγίανσης τη μείωση των δημοσίων δαπανών και όχι τις επιπρόσθετες φορολογίες. Ένα βασικό πρόβλημα για την Κύπρο είναι ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα από πλευράς κυβέρνησης. 

Ούτε καν οι προτεραιότητες της δεν είναι ξεκάθαρες: είναι η σωστή ολοκλήρωση του Μνημονίου ή η ελαχιστοποίηση του πολιτικού κόστους για τον απερχόμενο Πρόεδρο και το κυβερνών κόμμα; Οι Ευρωπαίοι εταίροι καταγράφουν τα αντιφατικά κυβερνητικά μηνύματα καθώς τις διαφορετικές προσεγγίσεις ακόμα και μέσα στην ίδια την κυβέρνηση. Άλλωστε ο απερχόμενος Πρόεδρος κ. Χριστόφιας σε διάστημα μόνο λίγων ημερών δήλωσε αφ’ ενός ότι θα κατέλθει στους δρόμους να διαδηλώσει για την ΑΤΑ και αφ’ ετέρου ότι θα πρέπει να υπογραφεί το Μνημόνιο το συντομότερο.

Η ουσία λοιπόν είναι να εργασθούμε και προς τα έσω και προς τα έξω για να εξασφαλίσουμε τα συμφέροντά μας. Είναι καθοριστικής σημασίας η σύμπλευση μας με την Ισπανία και την Ιρλανδία σε ό,τι αφορά την απ’ ευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Είναι εξίσου σημαντική η κατάθεση εκ μέρους μας ολοκληρωμένων προτάσεων για εξυγίανση.

Πέραν του ζητήματος της απ’ ευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών είναι επίσης καθοριστικής σημασίας όπως η Κύπρος επανακτήσει εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα την καταστήσουν ένα ισχυρό διεθνές οικονομικό κέντρο με την ευρεία έννοια του όρου. Η διατήρηση του εταιρικού φόρου ως έχει είναι ζωτικής σημασίας καθώς και ένα φορολογικό καθεστώς χαμηλών φορολογικών συντελεστών με ψηλές ποινές μη συμμόρφωσης.

Το μεγαλύτερο μέλημα της επόμενης κυβέρνησης θα είναι η αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας και προς τα έσω και προς τα έξω. Μια τέτοια εξέλιξη θα συμβάλει και στον τερματισμό της κατηφόρας της κυπριακής οικονομίας και στην ανάκαμψη. Η απονομή ευθυνών για το πως οδηγηθήκαμε σε αυτή την κατάσταση μπορεί να περιμένει. Ταυτόχρονα είναι σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι ότι η διαιώνιση της μετριότητας εμβαθύνει και αναπαραγάγει τις κρίσεις. Στον βαθμό που το πολιτικοοικονομικοκοινωνικο σύστημα είναι μέρος του όλου προβλήματος είναι καθοριστικής σημασίας να επέλθει ανανέωση.