16 Νοεμβρίου, 2012

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΧΕΙ ΚΛΕΙΣΕΙ ΠΛΕΟΝ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΤΗΣ


Η κρίση στον πυρήνα της ευρωζώνης δεν έχει ξεκινήσει ακόμα. Μπορεί ο Νότος να βρίσκεται στο Καθαρτήριο, αλλά η φωτιά δεν έχει ακόμα φτάσει στον ευρωπαϊκό πυρήνα. Η οσμή του καπνού όμως είναι ήδη αισθητή στον Βορρά. Ουδείς οφείλει να αισθάνεται αιφνιδιασμένος με την κρίση που καλπάζει προς τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες του Βορρά. Η λειτουργία της Ευρώπης παρουσιάζει για μεγάλο χρονικό διάστημα δομικές δυσλειτουργίες. Σημειολογικά αποτυπώνεται στο ότι η ΟΝΕ και ο βασικός θεσμικός πυλώνας αυτής, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αποτελούν προνομιακό χώρο εμπέδωσης αλλά και προώθησης των γερμανικών συμφερόντων. 

Σε καμία περίπτωση αυτό δεν αποτελεί μομφή για τη Γερμανία. Ο ισχυρός θα επιβάλει τη θέλησή του μέχρι του σημείου αυτού που του επιτρέπουν το φορτίο ισχύος που διαθέτει αλλά και η αδυναμία του ανίσχυρου που του προσφέρει ζωτικό χώρο. Αντιθέτως, η μομφή απευθύνεται στον αδύνατο, που αισθανόμενος άνετα στο τέλμα της αδυναμίας του δεν κάνει αυτά που οφείλει ώστε να αλλάξει την κατάσταση αυτή. Αν δεν ήταν άλλωστε η Γερμανία, θα ήταν σίγουρα κάποια άλλη ευρωπαϊκή δύναμη, που θα επιδίωκε να επικυριαρχήσει στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Ισως δίχως να επιδείξει τέτοια εμπάθεια απέναντι στους Ελληνες ή ακολουθώντας μια διαφορετική διαδρομή από αυτή της δημοσιονομικής αυστηρότητας και της εμμονής στη μακροχρόνια λιτότητα.

 Στη διεθνή πολιτική η δράση παράγει αντίδραση. Η Βρετανία βρίσκεται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τη Γερμανία, με πρόφαση τον επόμενο προϋπολογισμό της ευρωζώνης. Η Γαλλία, αργά ή γρήγορα και όταν οι μεσοαστοί θα είναι στους δρόμους εξαιτίας της ύφεσης, θα αναγκαστεί να μπει στον χορό ώστε να ανακόψει την πορεία των πραγμάτων, ενώ τέλος οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να επιτρέψουν σε καμία περίπτωση το ευρωπαϊκό αρχιπέλαγος να μετατραπεί σε γερμανική λίμνη, για λόγους που έχουν να κάνουν με τον περιορισμό των συγκρουσιακών τάσεων που διαχρονικά διαπερνούν τον ευρωπαϊκό χώρο αλλά και τη διατήρηση του δυτικού χαρακτήρα της Ευρώπης. Τα ευρωπαϊκά επιτελεία αντιλαμβάνονται ότι η Ενωση -και σε καμία περίπτωση η Ευρώπη- έχει ολοκληρώσει τον βιοϊστορικό της κύκλο. 

Οι Γερμανοί φορολογούμενοι σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούν να χρηματοδοτούν τα ελλείμματα του Νότου, έστω και υπό τη μορφή δανεισμού. Δικαίως, αλλά οφείλουν να κατανοήσουν ότι για τη γιγάντωση των ελλειμμάτων του Νότου ευθύνεται η εμμονή των Μέρκελ - Σόιμπλε στη δημοσιονομική λιτότητα, που στραγγαλίζει την ανάπτυξη και αποσυντονίζει το παραγωγικό μοντέλο. Από την άλλη, οι Νότιοι σε καμία περίπτωση δεν θα δεχθούν να επιστρέψουν σε κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Πόσο να αντέξει μια πολυεθνική οικονομική σύμπραξη να βρίσκεται μεταξύ βόρειας σφύρας και νότιου άκμονος, όταν μάλιστα αυτή δεν έχει επιτύχει την πολιτική της ωρίμανση και τη θεσμική της ευελιξία, παλεύοντας ουσιαστικά ακόμα με μια σοβιετικού τύπου γραφειοκρατία και με μονεταριστικές εμμονές ενός μετα-βεμπεριανού οξύμωρου;

 Μέσα σε όλη αυτή τη δίνη η Ελλάδα εμμένει στον διαχρονικό α-χρονισμό (bad-timing), που χαρακτηρίζει άλλωστε την πολιτική κουλτούρα του τόπου. Μιλά με όρους ευρωπαϊκής σύγκλισης δεκαετίας 1990-2000, σε μια εποχή που θα όφειλε να φροντίζει για να διασφαλίσει αναβαθμισμένο ρόλο στη νέα ευρωατλαντική πραγματικότητα που αναδύεται ως η επόμενη ημέρα για την Ευρώπη. Χαρακτηριστική είναι η φράση φίλου Αγγλου συναδέλφου, που ειδικεύεται στην πολιτική της ΝΑ Ευρώπης, κατά τη διάρκεια συζήτησης που είχα μαζί του την περασμένη εβδομάδα: «Είμαι σίγουρος ότι θα ανακαλύψετε ξανά έναν νέο Ελευθέριο Βενιζέλο και θα αναγεννηθείτε από τις στάχτες σας. Δεν αντιλαμβάνομαι όμως πού και πότε ακριβώς ηττηθήκατε». «Ούτε κι εμείς δεν έχουμε καταλάβει ακόμα» του απάντησα. «Μα τότε αυτό είναι το χειρότερο από όλα» μου είπε. «Μια κακή συγκυρία σε μια αρνητική καμπή για εσάς». Really bad timing, my dear Watson, ήθελα να του πω, αλλά δεν είχα όρεξη για αστεία.

Δεν υπάρχουν σχόλια: