ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΙΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΜΑΚΑΡΙΟ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΦΟΥ 03/08/2012

Ευχαριστώ από καρδιάς για την πρόσκληση να παραστώ και να είμαι ομιλητής για ακόμη μια χρονιά σε αυτή την ωραία εκδήλωση τιμής και αγώνα για τον Εθνάρχη Μακάριο, εδώ στη γενέτειρα του Παναγιά, ανήμερα της επετείου του θανάτου του. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, έχουμε ανάγκη να κρατήσουμε ζωντανές τις πολιτικές παρακαταθήκες του Μακαρίου. 

Να παραδειγματιζόμαστε από τη στάση ζωής ενός ανθρώπου ο οποίος δεν αφιερώθηκε απλά στο ιερατικό του σχήμα, αλλά αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του για την πατρίδα, την ελευθερία και τη δημοκρατία. Την ιστορική διαδρομή της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας χάραξε με τη δική της ανεξίτηλη σφραγίδα η αγωνιστική πορεία και η ξεχωριστή προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Ο Μακάριος αποτελεί τη σπουδαιότερη φυσιογνωμία της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. Υπήρξε ο ηγέτης που βρέθηκε στο κέντρο της επικαιρότητας σε όλες τις ταραχώδεις φάσεις της αιματηρής πορείας του κυπριακού λαού από τη δεκαετία του 1950. Ήταν ο μπροστάρης και αταλάντευτος σημαιοφόρος στη μάχη για τη θεμελίωση της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας. Με διαλεκτική σοφία κατόρθωνε, όποτε χρειαζόταν, να βρίσκει τη δύναμη για να υπερνικά τις αδιέξοδες ιστορικές περιπλοκές και με γενναίες αποφάσεις, να παρακάμπτει τα τραγικά αδιέξοδα.

Ο Μακάριος καταξιώθηκε ως οξυδερκής πολιτικός με υψηλό βαθμό πολιτικής κρίσης. Τον διέκρινε η διορατικότητα και το θάρρος. Τον χαρακτήριζε η εμμονή σε αρχές, η επιμονή και η σταθερότητα στην επίτευξη στόχων, με βασικό κριτήριο πάντοτε την εξυπηρέτηση των καθ’ αυτό συμφερόντων του κυπριακού λαού. Πέραν όλων αυτών, όμως, ο Μακάριος υπήρξε ένας άδολος πατριώτης, ένας λαϊκός ηγέτης με σχεδόν καθολική αποδοχή.

Ο Μακάριος, συνεπής αγωνιστής για κατάργηση του αποικισμού και για την ελευθερία των λαών, ίδρυσε μαζί με άλλους ιστορικούς ηγέτες της δεκαετίας του 1960, όπως ο Τίτο της Γιουγκοσλαβίας, ο Νάσερ της Αιγύπτου και ο Νεχρού της Ινδίας, το Κίνημα των Αδεσμεύτων. Η δράση του Μακαρίου στον διεθνή χώρο, πολύπλευρη και σημαντική, τον κατέστησε ηγέτη διεθνούς εμβέλειας, γνωστό και σεβαστό σε όλη την υφήλιο. Η φήμη και η αξία του Μακαρίου ξεπέρασε κατά πολύ τα μεγέθη της πατρίδας μας. Πολλοί στον διεθνή χώρο αναγνώριζαν την Κύπρο και το εθνικό μας πρόβλημα στο άκουσμα του ονόματος του Μακαρίου. 

Ο συνεπής αγώνας του για την ολοκλήρωση της ανεξαρτησίας και την ανάπτυξη των κρατών και των λαών οι οποίοι στέναζαν για χρόνια κάτω από τον αποικιακό ζυγό, ήταν ένας πρόσθετος παράγοντας που κατέστησε τον Μακάριο στόχο του ιμπεριαλισμού και των οργάνων του και οδήγησε στις απαράδεκτες, υπονομευτικές προσπάθειες ακόμη και για τη φυσική του εξόντωση. Η Κυβέρνηση μας, τιμώντας τη μνήμη και τους αγώνες του Μακαρίου, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης το 2013 εκατό χρόνων από τη γέννηση του λαοπρόβλητου ηγέτη, έχει αποφασίσει όπως ανακηρύξει το 2013 ως έτος Μακαρίου. 

Στόχος μας είναι μέσα σε αυτή τη χρονιά στα σχολεία μας και στην ευρύτερη κοινωνία να αναδείξουμε την προσφορά και κληρονομιά του Μακαρίου. Προς αυτή την κατεύθυνση καταρτίζεται συνολικό πρόγραμμα.

Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,

Η Κυπριακή Δημοκρατία, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της, υπήρξε ο στόχος ξένων επεκτατικών δυνάμεων και, δυστυχώς, ακραίων σοβινιστικών κύκλων και από τις δύο κοινότητες που ανέπτυξαν εγκληματική δράση με στόχο την κατάλυσή της. Ο Μακάριος υπήρξε ο αγωνιστής ηγέτης γύρω από τον οποίο συσπειρώθηκαν οι δυνάμεις της νομιμότητας που έδωσαν σκληρές μάχες προασπιζόμενες την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία.

Με την αγωνιστική και ανιδιοτελή του δράση, κέρδισε την αγάπη και την απεριόριστη εμπιστοσύνη του λαού και κατέστη ασπίδα προστασίας της Κύπρου. Πάνω σε αυτή την άδολη αγάπη, ο Μακάριος έκτισε μια ισχυρή, μια αμφίδρομη σχέση με το λαό, με τον απλό άνθρωπο που χαρακτηριστικά της γνωρίσματα ήταν η αγάπη, η αφοσίωση, η εξυπηρέτηση των πιο αγνών συμφερόντων του λαού.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος στηρίχθηκε στους απλούς ανθρώπους και αυτοί τον στήριξαν και τον προστάτευσαν ως λαϊκό ηγέτη και του έδωσαν -όχι τυχαία- τον τίτλο του Εθνάρχη. Στηρίχθηκε ταυτόχρονα σε ένα ευρύ φάσμα πολιτικών δυνάμεων, που παρά τη διαφορετικότητα τους είχαν ως κοινό γνώρισμα τη δημοκρατική ευαισθησία, το πατριωτικό συμφέρον και την αντίσταση σε εξωτερικούς και εσωτερικούς υπονομευτές.

Αυτή η σχέση σφυρηλατήθηκε μέσα στο καμίνι των σκληρών αγώνων που με συνέπεια έδωσαν οι δημοκρατικές, προοδευτικές δυνάμεις δίπλα στον Μακάριο. Σε αυτούς τους αγώνες, ανιδιοτελείς, έντιμοι πατριώτες, συστρατεύθηκαν και έδωσαν μαζί τη μάχη με ένα και μοναδικό στόχο: την αντιμετώπιση των ξένων επεμβάσεων και την υπεράσπιση της νομιμότητας ενάντια στην πρακτική των ακροδεξιών- φασιστικών ομάδων, που κορυφώθηκε με την εγκληματική δράση της ΕΟΚΑ Β’ και της Χούντας των Αθηνών.

Μια σχέση, όμως, που εδραιώθηκε και μέσα από τη σκληρή προσπάθεια που κατέβαλε ο λαός μας, υπό την προεδρία του Μακαρίου, για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Για την προκοπή και ευημερία της Κύπρου, παρά τα πολιτικά προβλήματα που αντιμετώπιζε ο τόπος. Στα χρόνια μέχρι την τουρκική εισβολή, υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες, ο Μακάριος, έχοντας πάντοτε δίπλα του τη συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων, έδωσε τη δύσκολη μάχη για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και ευημερία του λαού μας, που μετά από χρόνια, είδε τις συνθήκες της ζωής του να βελτιώνονται.

Η επιλογή του μεικτού συστήματος οικονομίας με ενεργό ρόλο του κράτους και της κοινωνίας, η λήψη μέτρων και η καθιέρωση οικονομικών θεσμών προστασίας των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων του πληθυσμού εκφράζουν τη συνεχή έγνοια και φροντίδα του Μακαρίου για την προκοπή και ευημερία του συνόλου του κυπριακού λαού. Πάνω σε αυτή τη φιλοσοφία στηρίχτηκε η προσπάθεια οικοδόμησης της σύγχρονης Κύπρου τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας. Πάνω σε αυτή τη φιλοσοφία στηρίχθηκε η προσπάθεια ανοικοδόμησης τα πρώτα χρόνια μετά την προδοσία, την εισβολή και την καταστροφή του μαύρου Ιούλη του 1974.

Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,

Το προδοτικό πραξικόπημα της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ εναντίον του και η τουρκική εισβολή του 1974 οδήγησαν στην τραγωδία την οποία βιώνουμε μέχρι σήμερα. Με στήριγμα τον κυπριακό λαό που τον αγκάλιασε, ο Μακάριος άρχισε τον δύσκολο αγώνα για άρση των συντριπτικών συνεπειών της εισβολής.

Έχοντας πλήρη επίγνωση του μεγέθους της τραγωδίας, ο Μακάριος έλαβε τη θαρραλέα και καθοριστική απόφαση για αποδοχή της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας στη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου το 1977. Εκτιμούσε ορθά ο Μακάριος τους κινδύνους μόνιμης διχοτόμησης του νησιού και ότι η λύση ομοσπονδίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκατάσταση της ενότητας του λαού, του εδάφους, της οικονομίας και των θεσμών και στην απαλλαγή από την κατοχή. Μέλημά του ήταν να μη χαριστεί στις ξένες κατοχικές δυνάμεις κανένα κομμάτι της πατρίδας μας. Δεν ήταν ούτε από ενδοτισμό ούτε από έλλειψη πραγματισμού που ο Μακάριος αποδέχθηκε την ομοσπονδία. 

Το έπραξε ακριβώς κατανοώντας ότι αποτελούσε τη μόνη διέξοδο για απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας και του λαού μας. Στην προσπάθεια μας για εξεύρεση μιας ειρηνικής, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης του κυπριακού προβλήματος, βαδίζουμε στην πορεία που ο ίδιος ο Μακάριος χάραξε. Αγωνιζόμαστε για λύση του κυπριακού προβλήματος το συντομότερο, στη βάση του ιστορικού συμβιβασμού που ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε το πολιτικό θάρρος και τη διορατικότητα να συμφωνήσει. 

Αυτόν τον συμβιβασμό, το συμβιβασμό της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, επεδίωξαν όλοι ανεξαίρετα οι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα. Υπό το βάρος των τετελεσμένων που δημιούργησε η τουρκική εισβολή και κατοχή, η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας από ενιαίο σε ομοσπονδιακό κράτος ήταν, και εξακολουθεί να είναι, η μόνη ρεαλιστική επιλογή για απαλλαγή από την κατοχή, τερματισμό της διχοτόμησης και επανένωση του τόπου και του λαού. Εμείς πιστεύουμε στον ιστορικό συμβιβασμό τον οποίο συμφώνησε ο Μακάριος και υπερασπιζόμαστε τις παρακαταθήκες που μας κληροδότησε. 

Γι’ αυτό και αγωνιζόμαστε με συνέπεια και έχουμε την πολιτική βούληση για συνολική επίλυση του κυπριακού προβλήματος, βασισμένη στις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979, στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στο συμφωνημένο πλαίσιο για ένα ομοσπονδιακό κράτος που θα αποτελείται από δύο ομόσπονδες πολιτείες, ένα κράτος με μια και μόνη κυριαρχία, μια και μόνη διεθνή προσωπικότητα και μια και μόνη ιθαγένεια, με πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων, όπως αυτή περιγράφεται στα σχετικά Ψηφίσματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. 

Η λύση που επιδιώκουμε πρέπει, επίσης, να συνάδει με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο και να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμένιων και Λατίνων.

Δυστυχώς οι θέσεις και προσεγγίσεις της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας αφίστανται από τη βάση αυτή. Το βασικό πρόβλημα στις διαπραγματεύσεις, ιδιαίτερα από την ανάληψη της ηγεσίας της τουρκοκυπριακής κοινότητας από τον κ. Έρογλου, ήταν και είναι η φιλοσοφία της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας για λύση δύο κρατών στην Κύπρο. Ιδιαίτερα το τελευταίο χρονικό διάστημα, σχεδόν όλες οι βασικές θέσεις που κατέθετε στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων ο κ. Έρογλου ήταν διαποτισμένες με αυτή την απαράδεχτη φιλοσοφία των δύο κρατών.

Αυτή τη στιγμή η Τουρκία και ο κ. Έρογλου με τη στάση τους ουσιαστικά οδηγούν τη διαδικασία των απευθείας διαπραγματεύσεων σε αδιέξοδο. Αρνούνται τη συνέχιση των συνομιλιών με αφορμή τάχατες την ανάληψη της εκ περιτροπής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κυπριακή Δημοκρατία. Την ίδια στιγμή ετοιμάζουν και σερβίρουν λεγόμενα σχέδια Β΄ με στόχο την αναβάθμιση του ψευδοκράτους. Αυτή η συμπεριφορά δεν μπορεί να γίνει ανεκτή ούτε από τη διεθνή κοινότητα και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ούτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναμένουμε σαφή καταδίκη αυτής της απαράδεχτης συμπεριφοράς και συνετισμό της Τουρκίας.

Η Τουρκία δεν μένει όμως ως εδώ. Την ίδια ώρα απειλεί και προκαλεί. Εκτοξεύει απειλές κατά του κυριαρχικού δικαιώματος της Κυπριακής Δημοκρατίας για έρευνες ανεύρεσης υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη και κατά της ανάληψης της Προεδρίας της ΕΕ. Θέλουμε να στείλουμε και σήμερα ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Καταδικάζουμε αυτές τις απαράδεχτες ενέργειες και απειλές. Η Κυπριακή Δημοκρατία ασκεί ήδη και μάλιστα με επιτυχία την Προεδρία της ΕΕ. Τα πρώτα δείγματα της Προεδρίας μας είναι κάτι περισσότερο από θετικά. Ταυτόχρονα, όπως με αποφασιστικότητα προχωρήσαμε στην ανεύρεση φυσικού αερίου στο Οικόπεδο 12, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη προοπτική για τον τόπο σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. 

Με την ίδια αποφασιστικότητα θα προχωρήσουμε και στον δεύτερο γύρο αδειοδοτήσεων παρά τις απαράδεκτες παρεμβάσεις και τις απειλές της Τουρκίας προς τις εταιρείες που υπέβαλαν αίτηση στο πλαίσιο του δεύτερου γύρου αδειοδότησης. Είναι απόλυτο κυριαρχικό μας δικαίωμα και έχουμε μαζί μας στο θέμα αυτό ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα.

Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες

Πιστοί στις πολιτικές παρακαταθήκες του Εθνάρχη Μακαρίου συνεχίζουμε τον αγώνα για λύση και επανένωση, για εθνική ανεξαρτησία και δημοκρατία. Αυτή είναι και η καλύτερη τιμή που μπορούμε να προσφέρουμε στον ηγέτη Μακάριο και στους ήρωες πεσόντες κατά το πραξικόπημα και την τούρκικη εισβολή.