19 Απριλίου, 2011

ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ.

image Τή Άγία καί Μεγάλη Τρίτη

τής τών δέκα παρθένων παραβολής

μνείαν ποιούμεθα.

Κάθε χρόνο, τό βράδυ τής Μ. Τρίτης, συρρέει στους Ναούς ό θρησκευόμενος ορθόδοξος ελληνικός λαός καί μέ ιδιαίτερη συγκίνηση περιμένει στό τέλος τής Ακολουθίας νά ακούσει σέ ποικίλες κατά ναούς μουσικές διασκευές, τό ποιητικό αριστούργημα τής υμνολογίας τής Εκκλησίας μας, τό περίφημο τροπάριο τής Κασσιανής. Ή φωνή τής Κασσιανής νίκησε τό χρόνο καί φτάνει ώς τίς ήμερες μας κάθε βράδυ τής Μ. Τρίτης, πάντα βαθιά καί τόσο ανθρώπινη καί τόσο καινούργια καί ανεπανάληπτη. Είναι ή μεγάλη ποιήτρια του Βυζαντίου μέ τό σπάνιο ποιητικό ταλέντο πού έζησε τόν 9ο αιώνα, στήν εποχή τής βασιλείας του Θεόφιλου.

Έζησε σέ περίοδο αναγεννήσεως τών θεολογικών καί κλασσικών γραμμάτων στό Βυζάντιο. Γεγονός είναι ότι στήν Εκκλησία μας δέν αναδείχθηκαν μόνο άνδρες σπουδαίοι υμνογράφοι, άλλά καί γυναίκες. Ό μεγάλος βυζαντινολόγος Κρουμπάχερ επαινώντας τήν πνευματική αξία τής Κασσιανής αποφαίνεται ότι «υπήρξε αξιομνημόνευτη βυζαντινή ποιήτρια, ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, γιά τή λογοτεχνική της θέση καί γιά τή συμβολή της στά ελληνικά γράμματα».

image

Ό ύμνος τής Κασσιανής τήν Μ. Τρίτη αναφέρεται στήν αμαρτωλή γυναίκα πού, όταν έμαθε ότι ό Κύριος βρισκόταν στήν οικία τού Φαρισαίου, προσήλθε μέ συντριβή καρδίας. Μέ τά αμαρτωλά της χέρια παίρνει βάζο μέ πολύτιμο μύρο καί αλείφει μέ δάκρυα καί στεναγμούς τά πόδια του Ιησού, σάν προσφορά πρό του ενταφιασμού του. Μπροστά στό Λυτρωτή Χριστό αισθάνεται τό ρύπο τής ψυχής της καί κράζει: «Αλίμονο σέ μένα τή δυστυχισμένη, ολόγυρα μου υπάρχει μία ατέλειωτη νύχτα τής ακολασίας καί τό πάθος τής αμαρτίας μέ κάνει νά έχω μέσα μου τόσο σκοτάδι, ώστε ή ζωή μου νά μοιάζει μέ σκοτεινή νύχτα χωρίς φεγγάρι. Δέξου τά δάκρυα μου πού αστείρευτα τρέχουν σάν βρύσες στά μάγουλα μου. Έσύ πού έχεις τή δύναμη νά βγάζεις νερό άπό τή θάλασσα καί νά τό ανεβάζεις στους ουρανούς.

Σκύψε νά ακούσεις τούς βαριαναστεναγμούς τής τραυματισμένης αμαρτωλής καρδιάς μου, έσύ πού άφησες τούς ουρανούς καί τή δόξα σου καί ήλθες στή γή μέ μορφή άνθρωπου ανάμεσα μας. Νά καταφιλήσω τά άχραντα σου πόδια καί νά τά βρέξω μέ τά άφθονα δάκρυα μου καί νά τά σκουπίσω μέ τά ξέπλεγα μαλλιά τής κεφαλής μου, γιά νά σβηστούν τά μεγάλα κρίματά μου. Νά καταφιλήσω αυτά τά πόδια πού κάποτε, ένα δειλινό στόν Παράδεισο, όταν ή Εύα άκουσε τά βήματα τους καί ένιωσε μέσα της τόν κρότο πού προξένησε ό θείος βηματισμός σου, άπό ντροπή, φόβο καί ένοχη κρύφτηκε.

Ποιος μπορεί νά μετρήσει τό πλήθος τών αμαρτιών μου καί ποιος μπορεί νά μετρήσει τήν απεραντοσύνη τής δικαιοκρισίας σου καί τήν άβυσσο τών θείων βουλών σου; Παρακαλώ σε ταπεινωμένη νά μή μέ παραβλέψεις καί νά χαρίσεις καί σέ μένα τό αμέτρητο σον έλεος». Μέσα σ' αυτούς τούς ωραιότατους λυρικούς στίχους πού σάν μύρο ανυψώνονται σέ προσευχή ικεσίας, αντιπαραβάλλεται τό ανθρώπινο πάθος μέ τήν ευσπλαχνία καί τήν ηθική ωραιότητα καί τελειότητα του Θεού. Ή γυναίκα, σύμβολο κάθε ανθρώπινης ψυχής πού βυθίστηκε καί κλυδωνίστηκε μέσα στό πάθος γιά τήν κατάκτηση τής ομορφιάς τής ζωής, έρχεται σέ μία στιγμή πού αισθάνεται μέσα της τήν πληρότητα τής θεότητας.«Κύριε, ή έν πολλαίς άμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, τήν σήν αίσθομένη θεότητα, μύρα σοι κομίζει».

Μπροστά σ' αυτό τό άπειρο κάλλος τής θεότητας βυθίζεται καί χάνεται καί δέ μένει τίποτε γύρω της, παρά μονάχα τό αξεπέραστο σκοτάδι τής νύχτας πού καμμιά σεληνιακή αχτίδα δέ φωτίζει. Όταν φτάσει όμως ό άνθρωπος σ' αυτό τό πέσιμο πού πιό βαθύτερο δέν είναι άλλο, τότε γεννιέται μέσα στήν καρδιά ή επιθυμία τής έξιλεώσεως καί ή ανάγκη τής λυτρώσεως. Ικεσία πού γίνεται πόνος ανέκφραστος, οιμωγή πού εγγίζει τόν απερίφραστο θρήνο, πάθος υπεράνθρωπο γιά επιστροφή. Ή ψυχή de profundis κράζει στό Θεό της πού μονάχα αυτός τήν ώρα τούτη τής έσχατης άπογνώσεως μπορεί νά τήν ακούσει.

Μέσα σ' αυτή τή βύθιση του εαυτού μας στό θεϊκό μεγαλείο βρίσκουμε διέξοδο στό αναπάντητο ερωτηματικό του προορισμού μας πού τόσο βαραίνει τή στοχαστική μας σκέψη. Πανάρχαια ή αναζήτηση γιά λύση στό πρόβλημα. Δαιδαλώδη τά μονοπάτα τής σκέψεως. Ακόμη καί τής αρχαίας ελληνικής σκέψεως, όπως φαίνεται στίς τραγωδίες.

Τό χριστιανικό όμως κήρυγμα γιά προσωπικό Θεό τής αγάπης βοηθάει τόν άνθρωπο ν' ανέβει, αφού κατεβαίνει άπό άκρα συγκατάβαση ό Θεός. Σ' αυτό τό συναπάντημα, ανάμεσα στήν ανθρώπινη αδυναμία καί στή θεϊκή δύναμη, συντελείται τό μυστήριο τής έξιλεώσεως. Γίνεται ή ανακαίνιση καί ή αναγέννηση του άνθρωπου. Όντως τό Τροπάριο τής Κασσιανής αποτελεί τό αποκορύφωμα τής μεγαλοπρεπούς καί συγκινητικής υμνολογίας Της Μεγάλης Εβδομάδος.

Οί ύμνοι τής Εκκλησίας μας είναι τραγούδια, μά όχι γιά διασκέδαση, άλλά τραγούδια του Θεού γιά προσευχή καί λατρεία. Γιά ψυχική ανάταση. Καί ή Μεγάλη Εβδομάδα μέ τόν ύμνολογικό της πλούτο αυτή τήν ψυχική ανάταση επιδιώκει, μία εσωτερική ανακαίνιση. Μία προσωπική ανάσταση. Ή κατάνυξη πού θά αισθανθούμε άπό τήν παρακολούθηση τών ιερών Ακολουθιών τής Μεγάλης Εβδομάδος, άς γίνει γιά όλους μας ένα πνευματικό βάπτισμα γιά μία καινούργια ζωή «έν καθαρότητι».

ΜΩΒ ΚΟΡΔ.

Της Ιεράς Ακολουθίας του Νυμφίου θα προστεί ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Κ.κ. Ιερώνυμος στον Ιερό Ναό Αγίου Θωμά Αμπελοκήπων ( ΓΟΥΔΗ ) στις 7.00 μ.μ

Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών 19/4/2011.

ΣΤΑΜΠΑ ΙΕΡΑΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Από το Γραφείο Τύπου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής

Αθηνών ανακοινώνονται τα ακόλουθα:

“Ουδεμία παραίτηση από τη θέση του Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών υπέβαλε ο Πανοσ. Αρχιμανδρίτης π. Γαβριήλ Παπανικολάου.

Είναι δε προφανές ότι το σχετικό χαλκευμένο έγγραφο που υπό τον τύπο ανοικτής επιστολής του έχει αποσταλεί εν μέσω Μεγάλης Εβδομάδας σε Ιερές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος και σε Ενορίες της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών αποτελεί προϊόν αχαλίνωτης φαντασίας νοσηρών εγκεφάλων με ευδιάκριτες σκοπιμότητες και ήθος παρακράτους.

Ο Πρωτοσύγκελλος έχει ήδη υποβάλει μήνυση κατ΄ αγνώστων και θα προβεί σε όποια άλλη ενέργεια κρίνει απαραίτητη για την προάσπιση της τιμής και της υπόληψής του”.

Εκ του Γραφείου Τύπου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής

ΑΣ ΑΦΗΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΒΡΩΜΙΕΣ ΜΑΣ ΣΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΟΥ.

image Σε μια περίοδο κρίσης όπως η σημερινή και μάλιστα κρίσης πιο πολύ ηθικής παρά οικονομικής δημιουργείται η έντονη ανάγκη από κάπου να κρατηθούμε.

Ψάχνουμε τον ηγέτη που με τη δύναμή του θα μας στηρίξει, θα μας ανυψώσει, θα μας σώσει από όλους τους ορατούς και μη κινδύνους.

Τη στιγμή αυτή δημιουργείται η ευκαιρία να κοιτάξουμε μέσα μας, βαθιά και να καταθέσουμε στα πόδια του Ενός και Μοναδικού ηγέτη του κόσμου, όλες τις βρομιές μας.

Ο Χριστός το ΜΟΝΟ που ζητάει από εμάς, είναι η κατάθεση της βρωμιάς μας, των ακαθαρσιών μας.

Ο Χριστός δεν ζητάει φόρους, δεν πολιτεύεται , δεν μας κάνει δέσμιους κανενός συστήματος, το ΜΟΝΟ που ζητάει, είναι η κατάθεση της ακάθαρτης ψυχής μας στο πλυντήριο της Ιερής Εξομολογήσεως.

Μπορεί να ακούγεται λίγο, αλλά αυτό είναι το ΜΟΝΟ που ζητάει ο Μεγαλύτερος Ηγέτης του Κόσμου. Τις μέρες αυτές ας τον πλησιάσουμε και ας καταθέσουμε στην άχραντη αγκαλιά του, σε αυτή τη μεγάλη αγκαλιά που άνοιξε διάπλατα πάνω στο Σταυρό όλες μας τις βρωμιές.

Ξέρει αυτός τι θα τις κάνει, θα τις κατακαύσει με το Άγιο αίμα του, θα τις ξεπλύνει με τα θεϊκά δάκρυά Του.

Ας κάνουμε μια προσπάθεια να βγάλουμε τα καρφιά από το Σώμα Του, που  με τις αμαρτίες μας καρφώσαμε με τόσο μανία και ας αφεθούμε στην Ουράνια αγκαλιά του.

ΜΩΒ ΚΟΡΔ.

Υπεγράφη η σύμβαση για τις νέες κατασκηνώσεις της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών στα Βίλια Αττικής.

 

ΣΤΑΜΠΑ ΙΕΡΑΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Υπεγράφη εχθές 18/4/2011 στις 5 το απόγευμα από τον Μακαριώτατο η σύμβαση μίσθωσης για δεκαέξι έτη των νέων κατασκηνώσεων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Οι κατασκηνώσεις βρίσκονται στα Βίλια Αττικής και θα λειτουργούν από το Γραφείο Νεότητας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής όχι μόνο την καλοκαιρινή περίοδο, αλλά ολόκληρο το χρόνο φιλοξενώντας νέους, φοιτητές του εξωτερικού κ.λπ.

Εκ της Ιεράς Αρχιεπισκοπής

ΤΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ (Ε΄ΜΕΡΟΣ)

image

Ο Παπαδιαμάντης είναι πεπεισμένος ότι ένας τρόπος υπάρχει. Αυτός της εμμελούς απαγγελίας. "Ο λογαοιδικός ούτος τρόπος της απαγγελίας, είναι αρχαιότατος εν τη Εκκλησία, και είναι γνησίως Ελληνικός, όπως φαίνεται και εις τα παλαιά δράματα...

Ο τρόπος ούτος της απαγγελίας, δια της παρατάσεως όλων μεν των συλλαβών, αλλά μάλιστα της καταλήξεως εκάστης περιόδου ή εκάστου μέλους, σημαίνει και μιμείται το κήρυγμα, ήτοι την φωνήν του κήρυκος, και ανταποκρίνεται εις την εντολήν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, "κηρύξατε το Ευαγγέλιον πάση τη κτίσει". Εθίζεται δε ν’ απαγγέλληται ο Απόστολος μετά τινος ποικιλίας τόνων και φθόγγων, το δε Ευαγγέλιον απλούστερον και όλως απερίττως".39

Ήδη από την εποχή του Παπαδιαμάντη εμφανίσθηκαν κάποιοι "καινοτόμοι" ιερείς, οι οποίοι "κατήργησαν αυθαιρέτως τον λογαοιδικόν τρόπον και απαγγέλλουσιν τας περικοπάς των θείων ρημάτων δι’ απλής αναγνώσεως".40

Ο Παπαδιαμάντης εμφανίζεται απόλυτος: "Εις τους τοιούτους ιερείς πρέπει ν’ απαγορευθή αρμοδίως η καινοτομία αύτη".41 Δυστυχώς στις μέρες μας τείνει να χαθεί η αρχαιοπρεπής εμμελής απαγγελία των αναγνωσμάτων και επικρατούν οι δύο ακραίες τάσεις: είτε η ξηρή ανάγνωση είτε η εξεζητημένη ψαλμώδησις των αναγνωσμάτων. Μορφές που παραμορφώνουν το κλίμα της Μ. Εβδομάδος και παραποιούν το ήθος των ακολουθιών.

"Ο Επιτάφιος Θρήνος – όρθρος του Μ. Σαββάτου – είναι ελεγειακή ούτως ειπείν εκκλησιαστική ποίησις – σημειώνει ο Παπαδιαμάντης – άπασα η ακολουθία περιπαθής λίαν και το εν τροπάριον συγκινητικώτερον του άλλου. Οποίον πάθος εις τα θρηνώδη εγκώμια, οποία λυρική δύναμις εν αυτοίς συγκινούσα μέχρι ενδομύχων τον άνθρωπον!".42 Η ποίησις και η μελωδία τους είναι αμίμητη! Ο Παπαδιαμάντης ξεχωρίζει και πάλι τον κανόνα που είναι γνωστός από τις πιο πρώτες λέξεις του ειρμού:

"Κύματι θαλάσσης". Τον θεωρεί "κελάδημα ποιητικώτατον” 43 “εν των περικαλλεστάτων της Εκκλησίας μουσουργημάτων".44 Και επειδή ο κανόνας αυτός είναι ποίημα τριών υμνογράφων: της Κασσιανής, του Κοσμά Μαϊουμά και του Μάρκου επισκόπου Υδρούντος, ο Παπαδιαμάντης αφιερώνει μεγάλο μέρος ενός άρθρου του 45 για να διερευνήσει την πατρότητα των ωδών.

"Ο πένθιμος ήχος, ο πλ. β', εις ον είναι τονισμένα τα τροπάρια ταύτα, καθιστώσιν αυτά θρηνώδη λίαν και περιπαθέστατα, ψαλλόμενα μάλιστα από καλόν ψάλτην",46 επισημαίνει ο Παπαδιαμάντης, υπαινισσόμενος έτσι, και πάλι, την αδεξιότητα των ψαλτών σχετικά με την ερμηνεία των κανόνων. Ο Παπαδιαμάντης χαρακτηρίζει τους ύμνους του Επιταφίου ως "παθητικά άσματα". Ακριβώς διότι βιώνει τον λόγο του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου: "ο εμός έρως εσταύρωται". Και μαζί με τον άνθρωπο πάσχει και η κτίσις "εν Σταυρώ καθορώσα τον Κύριον".47

Στο διήγημά του "Παιδική Πασχαλιά" ο κύρ Αλέξανδρος περιγράφει την συμμετοχή της φύσης με τους θεσπέσιους ήχους της κατά την περιφορά του Επιταφίου: "Και η αύρα πραεία εκίνει ηρέμα τους πυρσούς, χωρίς να τους σβήνη, και η άνοιξις έπεμπε τα εκλεκτότερα αρώματά της εις τον Παθόντα και Ταφέντα, ως να συνέψαλλε και αυτή "ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου τέκνον!" και η θάλασσα φλοισβίζουσα και μορμύρουσα παρά τον αιγιαλόν επαναλάμβανε "οίμοι! γλυκύτατε Ιησού!"48

Οι ύμνοι της Μεγάλης Εβδομάδος όπως τους θέλει η Εκκλησία και τους περιγράφει ο Παπαδιαμάντης, είναι γλυκείς, χωρίς να διέπονται από οποιονδήποτε συναισθηματισμό. Είναι αβίαστοι ρυθμού και μέλους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν απαιτούν την δέουσα προσοχή από τους ψάλτες για την καλύτερη δυνατή ερμηνεία. Είναι περιπαθείς, χωρίς βέβαια να εξάπτουν τα γήϊνα πάθη, αλλ’ αντιθέτως διεγείρουν προς πόθον του Πάθους του Χριστού. Είναι ποιητικότατοι, αλλά πάνω απ’ όλα είναι θεόπνευστοι.