16 Απριλίου, 2011

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ (ΠΡΩΪΑΝ)

ΒΑΙΦΟΡΟΣ

Κυριακή τών Βαΐων σήμερα, αγαπητοί, καί ή Εκκλησία μας εορτάζει τή θριαμβευτική είσοδο του Ιησού στά Ιεροσόλυμα, έξι μέρες πριν άπό τό Πάσχα τών Ιουδαίων. Τό άγιο Ευαγγέλιο μας λέει πώς ό Ιησούς μας ευρίσκετο στή Βηθανία, όπου κατέλυσε στό σπίτι του Λαζάρου, τόν όποιον είχε αναστήσει, καί ή οικογένεια του έκαμε στό Χριστό δείπνο γιά νά Τόν ευχαριστήσει, καί ό Λάζαρος ήταν ένας άπό εκείνους που έκάθητο στό τραπέζι. Ή Μαρία, ή αδελφή τοΰ Λαζάρου, έφερε μύρα πολύτιμα κι άλειψε μ' αυτά τά πόδια τού Κυρίου καί τά έσπόγγισε μέ τά μαλλιά της. Αυτό κακοφάνηκε στόν φιλάργυρο Ιούδα πάρα πολύ καί είπε: «Γιατί τόσο μύρο νά χυθεί άδικα;

Θά μπορούσε νά πωληθεί καί νά δώσουμε τό αντίτιμο στους φτωχούς». Καί στή συνέχεια ό Ευαγγελιστής λέει ότι δέν τό έκαμε αυτό άπό ενδιαφέρον στους φτωχούς, άλλά τό έκαμε διότι ήτο φιλάργυρος καί κλέπτης, καί είχε τό ταμείο καί έπαιρνε τό περιεχόμενο του. Ή φιλαργυρία είναι ειδωλολατρία, κι όταν κανείς γίνει δούλος τού χρήματος, τότε τά χάνει όλα. Ακόμη καί τόν Ιησού μας έπώλησε ό φιλάργυρος Ιούδας, ό δούλος καί δόλιος. Καί μήπως κέρδισε τίποτε; Όχι. Καί τά χρήματα τά πέταξε στά πόδια αυτών πού τού τά έδωσαν, καί ύστερα επήγε κι αυτοκτόνησε, καί έχασε καί τήν πρόσκαιρη ζωή καί τήν αιώνια.

Ό Ιησούς στή συνέχεια υπερασπίστηκε τή Μαρία καί είπε πώς ή πράξη της αυτή έγινε γιά τόν ενταφιασμό Του, καί πώς «... τούς φτωχούς τούς έχετε πάντοτε μαζί σας, Έμενα δέν μ' έχετε πάντοτε». Ό Ιησούς, είναι όλα μας τά χρήματα, είναι όλη μας ή ζωή... είναι τά πάντα. Άλλοίμονο όμως σ' αυτόν πού θά κυριευθεί άπό τή φιλαργυρία κι άπό φιλόχριστος γίνεται φιλόχρυσος. Είχε έρθει κόσμος εκεί στή Βηθανία, γιατί είχε μάθει ότι ό Ιησούς ξαναπήγε εκεί μετά τήν ανάσταση τού Λαζάρου, - καί άφού κρύφτηκε γιά λίγο ένεκα τού φθόνου τών Ιουδαίων - καί γέμισε ό τόπος ανθρώπους.

Πήγαιναν νά ιδούν καί τόν Ιησού, άλλά καί τό Λάζαρο πού ανάστησε. Καί σκέφτηκαν οί Αρχιερείς καί οί Γραμματείς νά φονέψουν τό Λάζαρο. Πόσο κακό είναι ό φθόνος! Πόσο φθίνει καί καταστρέφει τόν κάτοχο του καί πόσα διάφορα κακά δημιουργεί! Θέλησαν να σκοτώσουν καί τό Λάζαρο, λοιπόν. Μά ό Κύριος, πού τόν άνέστησε έκ νεκρών, δέν θά μπορούσε τώρα νά τόν αναστήσει καί σκοτωμένον; Αστεία πράγματα. Πόσο παροργίζεται κανείς όταν φθονεί! Πόσο χάνει τό νου του!

Καί τήν επόμενη μέρα ό Ιησούς, τήν Κυριακή τών Βαΐων δηλαδή, πήγε στήν αγία Πόλη της Ιερουσαλήμ• καί κόσμος πολύς καί αυτοί που ήσαν στή Βηθανία, καί άλλοι πού έμαθαν πώς έρχεται στήν αγία Πόλη, βγήκαν νά Τόν προϋπαντήσουν. Ό απλός καί άνεπίφθονος λαός λατρεύει τόν Ιησού καί εκφράζει τή λατρεία του μέ όλους τούς τρόπους. Πήραν στά χέρια τους τά βαΐα τών φοινίκων, τίς δάφνες καί τούς φοίνικες δηλαδή, καί μ' αυτό αποθέωσαν τόν Μεσσία Χριστό καί προεσυμβόλισαν τή νίκη Του κατά τού θανάτου, μέ τούς φοίνικες καί τά βαΐα, πού ήταν σύμβολα της νίκης καί τής αθανασίας.

Καί οί Απόστολοι τότε, άφού ό Ιησούς είχε ανεβεί στό όνάριον καί μπήκε ώς βασιλεύς ταπεινός καί πράος, - ό όνος είναι σύμβολο τής ειρήνης, ό ίππος σύμβολο τού πολέμου - αργότερα κατάλαβαν τήν προφητεία τού Ζαχαρίου πού έλεγε γι' αυτή τήν είσοδο. Καί ό λαός, συγκλονίστηκε άπ' αυτή τήν είσοδο τοΰ Ιησού Χριστού. Έτσι είναι ό κόσμος καί ό λαός μας. Ένώ ή φιλαργυρία καί ό φθόνος τών αρχόντων καί μερικών άλλων καταστρέφει τή ζωή τους, ό λαός μας ό άδολος, καί κάθε καλός λαός, τρέχει στόν Ιησού Χριστό, πού είναι ό πλούτος, ή αγάπη, ή χαρά καί ή αιώνια ζωή του.

Καλή Ανάσταση!

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

image Ή ανάσταση του Λαζάρου είναι το μεγαλύτερο θαύμα πού έκανε ο Χριστός πριν από την Ανάσταση Του. Γνωρίζοντας τις εξελίξεις ο Χριστός καθυστέρησε τη μετάβαση Του στη Βηθανία και όταν έφθασε, οι αδελφές του Λαζάρου Μάρθα και Μαρία, Τον οδήγησαν στον τάφο. Εκεί έδάκρυσε και «διέταξε» τους παριστάμενους να αφαιρέσουν το λίθο πού κάλυπτε τον τάφο. Μετά εκραύγασε με φωνή μεγάλη: «Λάζαρε, δεύρο έξω». Και ο νεκρός πού τέσσερις ημέρες ήταν στον τάφο και εμύριζε, άρχισε να περπατά!

Το θαύμα έγινε, αφού προηγήθηκε ή ενέργεια του ανθρώπου (ή αφαίρεση του λίθου, ή οποία μπορούσε να γίνει άνετα από τον Χριστό, ενώ πλησίαζε τον τάφο). Όμως, έτσι θέλησε και έτσι πάντοτε θέλει ο Θεός. Οι άνθρωποι να κάνουμε τα ανθρώπινα (ο,τι πρέπει και φυσικά, πάντοτε εντός των δυνατοτήτων μας) οπότε ο Θεός, κάνει τα θεϊκά. Ούτε εμείς μπορούμε να κάνουμε τα θεϊκά (τα υπεράνω των δυνάμεων μας) - ματαιοπονούμε, ούτε ο Θεός κάνει τα ανθρώπινα, αυτά πού εμείς πρέπει να κάνουμε φανερώνοντας την προαίρεση μας.

Ό Λάζαρος για το φθόνο των αρχόντων φυγαδεύτηκε στην Κύπρο όπου έζησε ως Επίσκοπος αλλά 30 χρόνια. Όταν το 63 μ.Χ. απέθανε για δεύτερη φορά, στον τάφο του πού βρίσκεται στον ομώνυμο Ναό της Λάρνακας ανέγραψαν: «Λάζαρος ο τετραήμερος καί φίλος του Χριστού». Το Σάββατο αυτό είναι το μοναδικό αναστάσιμο! Ή ακολουθία περιλαμβάνει αναστάσιμα ευλογητάρια, το «Άνάστασιν Χριστού θεασάμενοι», πρίν από τον Ν' Ψαλμό και στην απόλυση, το «Ό Άναστάς έκ νεκρών, Χριστός...». Επίσης δεν ψάλλονται ούτε Μαρτυρικά ούτε Θεοτόκια. Μνημόσυνα δεν τελούνται από σήμερα (Σάββατο του Λαζάρου) μέχρι Κυριακής του Θωμά.

____________________________________

Ανακοίνωση του Ιστολογίου

Από σήμερα αγαπητέ επισκέπτη, λόγω της Μεγάλης Εβδομάδος και του Πάσχα οι αναρτήσεις μας θα είναι μόνο Θεολογικού περιεχομένου. Σε κανονική ροή το Ιστολόγιο θα επανέλθει στις 2 Μαΐου, εκτός και υπάρξει έκτακτη επικαιρότητα.

Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας.

ΚΑΛΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ.

ΜΩΒ ΚΟΡΔ.

ΤΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ (ΜΕΡΟΣ Β’).

image

Ο Παπαδιαμάντης γνωρίζει από στήθους όλα τα κείμενα, όπως και την μουσικήν όλων των κανόνων (ενν. του όρθρου), εις τους οποίους προπάντων είναι αμίμητος.

Είναι ειδήμων των τυπικών διατάξεων των αγρυπνιών και όλων εν γένει των ιερών ακολουθιών, ψάλλει δε με όλως ατομικόν του ιδίωμα τους πολυελέους των Αγρυπνιών πάσης εορτής…".8 Το γεγονός ότι – όπως μαρτυρεί ο Κωνσταντίνος Ψάχος – ο Παπαδιαμάντης γνωρίζει πάρα πολύ καλά να ψάλει τους κανόνες και τους πολυελέους, αποδεικνύει την ευεργετική επίδραση της κολλυβαδικής παραδόσεως. Ας σημειωθεί ότι οι περισσότεροι από τους σημερινές ψάλτες αγνοούν το μέλος των κανόνων και των πολυελέων – κυρίως αυτών που ονομάζουμε "εκλογή" από το ψαλτήρι του Δαβίδ. "Εν τη εκτελέσει των μελών τούτων ο Παπαδιαμάντης ήτο αμίμητος", αναφέρει ο Τσόκλης.9

Εννοείται ότι οι επιδράσεις από το αγιορείτικο τυπικό - εκτός από την φανέρωσή τους στην πράξη – καταφαίνονται και σε διηγήματα που έχουν ως σκηνικό τους όχι μόνο μοναστηριακούς χώρους, αλλά εκκλησίες και ξωκλήσια της Σκιάθου. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Παπαδιαμάντη, στο τέλος του 19ου αιώνα κυριαρχεί η φθορά του πατροπαράδοτου ήθους στην εκκλησιαστική μουσική, όχι μόνο λόγω της εισαγωγής της τετραφωνίας σε κεντρικούς ναούς των Αθηνών,10 αλλά και εξ αιτίας της άγνοιας, της αμβλύνσεως του ευλαβούς εκκλησιαστικού φρονήματος και της αδιαφορίας των υπευθύνων. Οι απόψεις του Παπαδιαμάντη για την εκκλησιαστική μουσική δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας αισθητικής προτίμησης.

Η εισαγωγή της ευρωπαϊκής μουσικής έχει σχέση με την εμφάνιση του πιετισμού και την εκκοσμίκευση της εκκλησιαστικής τέχνης. Οι επιχειρούμενοι νεωτερισμοί αλλοιώνουν το πνεύμα και την ουσία της παράδοσης διαστρέφουν το ορθόδοξο βίωμα. Για τον Παπαδιαμάντη η εκκλησιαστική μουσική και υμνογραφία, ο λόγος και το μέλος, ως αδιάσπαστη ενότητα διδάσκουν και θεολογούν μέσα από τη δική τους συμβολική αποτύπωση της εκκλησιαστικής αλήθειας.

Όλα τα παραπάνω μπορεί να εντοπίσει κανείς στα άρθρα του Παπαδιαμάντη για την Μεγάλη Εβδομάδα. Πρόκειται για έξι σειρές άρθρων, γραμμένες για αθηναϊκές εφημερίδες. Οι τέσσερεις σειρές δημοσιεύονται στα ΑΠΑΝΤΑ του Παπαδιαμάντη, που έχει επιμεληθεί ο γνωστός Φιλόλογος Νίκος Τριανταφυλλόπουλος. Φέρουν τους τίτλους: Η Εβδομάς των Αγίων Παθών (1877),11 Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάς (1881), 12 Η Μεγάλη Εβδομάς εν Αθήναις (1887),13 και με τον ίδιο τίτλο το 1892.14

Οι άλλες δύο σειρές εκδόθηκαν από τον φιλόλογο Φώτη Δημητρακόπουλο,15 καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και δημοσιεύτηκαν: η πρώτη στην εφημερίδα Ακρόπολις τον Μάρτιο του 1893,16 η δεύτερη στην εφημερίδα Εφημερίς τον Απρίλιο του 1894.17 Ο Φ. Δημητρακόπουλος στον σχολιασμό των άρθρων αυτών παρατηρεί: "Οπωσδήποτε, είναι εύλογο να αναμένει κανείς ότι δεν είναι μόνο τα έτη 1892 και 1893 που η Ακρόπολις δημοσίευσε άρθρα του Παπαδιαμάντη για τη Μεγάλη Εβδομάδα, το θέμα χρειάζεται έρευνα"18και επισημαίνει πως τη Μεγάλη Εβδομάδα του 1900 δημοσιεύονται στην Εσπερινή ανυπόγραφα θρησκευτικά άρθρα που με ασφάλεια μπορούν να αποδοθούν στον Παπαδιαμάντη.19

Σε όλες αυτές τις σειρές των Μεγαλοβδομαδιάτικων άρθρων του ο Παπαδιαμάντης με συνοπτικό τρόπο αναφέρει το γεγονός που εορτάζει η Εκκλησία κάθε μέρα, επισημαίνει το βαθύτερο νόημά του, παραθέτει – πολλές φορές αυτούσια τροπάρια ή αγιογραφικά αναγνώσματα της ημέρας, δεν παραλείπει κάποιες ιστορικές αναφορές που θεωρεί απαραίτητες, και βέβαια προβαίνει σε σημαντικές παρατηρήσεις για την τυπική διάταξη, την μετρική των ύμνων και το ήθος του μέλους.

Τέλος, καταγράφει συνήθειες – κυρίως αθηναϊκές – που επικρατούσαν στους ναούς κατά την τέλεση των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδος. Ο λόγος του την Μεγάλη Δευτέρα, προτρεπτικός: "…. κατανυσσόμενοι και ενούντες την φωνήν της ψυχής μας εις τους λυρικούς της Εκκλησίας ύμνους τους κατακηλούντας ημάς διά της γλυκυτάτης βυζαντινής μούσης των, ας ενωτισθώμεν την μελαγχολική κ' εμπνέουσα ακολουθίαν του Νυμφίου".20

ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΔΕΚΤΗ Η ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕ «ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΗ» Η ΜΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ;

image

H προώθηση από το Υπουργείο Υγείας νομοσχεδίου που προβλέπει την λήψη οργάνων από δότη ακόμη και με «εικαζόμενη συναίνεση» επανέφερε στην επιφάνεια το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων. Ιατροί, δημοσιογράφοι, θεολόγοι ακόμη και επίσκοποι αρθρογράφησαν τις μέρες αυτές σε εκκλησιαστικές και κοσμικές εφημερίδες για το θέμα.

Στην πλειονότητά τους τάχθηκαν εναντίον της πρόβλεψης του νομοσχεδίου για λήψη οργάνων από δότη με «εικαζόμενη συναίνεση». Την ίδια όμως στιγμή υπερασπίστηκαν με σθένος τις μεταμοσχεύσεις που γίνονται με τη σύμφωνη γνώμη του δότη ή των συγγενών του... Ένας μάλιστα επίσκοπος μολονότι ορθώς επεσήμανε ότι «συναίνεση που εικάζεται δεν είναι συναίνεση», έσπευσε ταυτόχρονα να σημειώσει ότι η δωρεά οργάνων (ενν. με τη σύμφωνη γνώμη του δότη ή των συγγενών του) «παρουσιάστηκε ως πράξη ύψιστης εθελοντικής προσφοράς και συναλληλίας. Και πράγματι έτσι είναι»!

Η κατά το 1999 ληφθείσα απόφαση της Ιεραρχίας που χαρακτήριζε τη δωρεά οργάνων «θεάρεστη πράξη αγάπης και θυσίας» και η επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου απόφαση της ΔΙΣ με την οποία όλα τα μέλη της δήλωναν δωρητές οργάνων, έχουν δημιουργήσει μεγάλη σύγχυση μεταξύ των πιστών.

Κι εάν η τώρα προωθούμενη λήψη οργάνων για μεταμόσχευση με «εικαζόμενη συναίνεση» πρέπει να καταδικαστεί από την Ποιμαίνουσα Εκκλησία με τρόπο σαφή και κατηγορηματικό, εξίσου σημαντικό είναι να υπάρξει μια γενικότερη επί του θέματος των μεταμοσχεύσεων απόφαση που θα στηρίζεται στην πείρα και τη διδασκαλία των αγίων Πατέρων.

Διαφωτιστική για το θέμα μας είναι μία σχετικώς πρόσφατα δημοσιευθείσα μελέτη του μοναχού Ησαΐα, του Κελλίου «Παναγούδα» του Αγίου Όρους, πνευματικού τέκνου του αγίου Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου. Στη μελέτη αυτή ο μοναχός Ησαΐας αφού αναλυτικά παρουσιάζει τη στάση τριών αγίων Γερόντων της εποχής μας απέναντι στη δωρεά οργάνων καταλήγει λέγοντας:

«οι σύγχρονοι Άγιοι Γέροντες Παΐσιος, Πορφύριος και Σωφρόνιος ούτε "δότες οργάνων" είχαν δηλώσει, αλλά και σαφώς απέτρεψαν από την προσφοράν και αφαίρεσιν ζωτικών οργάνων προς μεταμόσχευσιν. Εντεύθεν και προκύπτει… το χρέος των αρμοδίων της Εκκλησίας μας να ακολουθήσουν πιστώς τα “βήματα των Αγίων μας” και να επανορθώσουν παν ημαρτημένον, εξ αγνοίας ή κατόπιν πιέσεων γενόμενον».

Για τη λήψη σοβαρής απόφασης για το θέμα της δωρεάς οργάνων θα πρέπει να παραμεριστεί ο ανθρώπινος ενθουσιασμός και η προσπάθεια να φανούμε προοδευτικοί ή αγαπητοί στον κοσμικό άνθρωπο και να ακολουθηθεί η οδός των αγίων Πατέρων και Γερόντων.

Η παράδοση των αγίων μας απορρίπτει όχι μόνο τη δωρεά οργάνων με εικαζόμενη συναίνεση αλλά, στις πιο πολλές περιπτώσεις μεταμοσχεύσεων, και την συνήθη τακτική της δωρεάς οργάνων με συναίνεση του δότη ή των συγγενών του.

Κρίσιμο παραμένει πάντοτε το ζήτημα του πραγματικού θανάτου και της υπάρξεως ή μη ζώντων οργάνων, χρήσιμων για μεταμόσχευση, σε άνθρωπο πραγματικά (και όχι απλώς εγκεφαλικά) νεκρό.

________________________

Θα επανέλθουμε για το θέμα του εγκεφαλικού θανάτου με εμπεριστατωμένη μελέτη μετά το Πάσχα