04 Δεκεμβρίου, 2010

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙ

image

1. Τις τελευταίες δεκαετίες πολλά συνέδρια και ημερίδες έχουν διεξαχθή με κύριο και μοναδικό τους θέμα τό μάθημα των θρησκευτικών. Τα πρακτικά πολλών άπό αυτά έχουν έκδοθή αυτοτελώς ή σέ αφιερώματα θεολογικών περιοδικών. Μέσα από όλα αυτά τά συνέδρια αναπτύσσονται συζητήσεις, ζυμώσεις και προβληματισμοί γιά τό μάθημα, τούς όποιους πρέπει νά έχη ύπ' όψιν του ό έπιθυμών νά όμιλήση σήμερα περί του μαθήματος ή άγνοια τους μας έπαναφέρη έκ νέου στά ήδη συζητηθέντα και λυθέντα ζητήματα, χωρίς νά προάγη την συζήτησι γύρω άπό αυτά.

2. Οί προϋποθέσεις και τά πλαίσια διδασκαλίας του μαθήματος τών θρησκευτικών καθορίζονται άπό κάποιους παράγοντες: την ελληνική εκπαιδευτική νομοθεσία, αφού τό μάθημα είναι εντεταγμένο στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα- την σχέσι του μέ την Εκκλησία, αφού τό μάθημα στο μεγαλύτερο μέρος άφορα την πίστι και την ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας την σχέσι του μέ την θεολογία είτε ως

λειτούργημα της Εκκλησίας (διακονία του λόγου του Θεού), είτε ώς θεολογική επιστήμη, τομέα τών ανθρωπιστικών επιστημών της εποχής μας, αφού αυτή έν τινι μέτρω μεταφέρεται στις σχολικές αίθουσες. Τέλος, τό μάθημα κατέχει μία ιδιαιτερότητα: ένώ αναφέρεται στην πίστι και πράξι του Χριστιανισμού παραμένει ένα γνωσιολογικό μάθημα. Επιβιώνει κατά συνέπεια τό πανάρχαιο δίπολο μεταξύ πίστεως και γνώσεως, εμπειρικής και θεωρητικής (ψιλής) γνώσεως.

3. Γιά νά όμιλήση κάποιος μέ εγκυρότητα γίά τό μάθημα τών θρησκευτικών θά πρέπει νά προηγηθή σοβαρά μελέτη τών ιστορικών του καταβολών: πώς έδιδάσκετο ή θεολογική γνώσις κατά τήν βυζαντινή περίοδο, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και κατά τήν περίοδο τής ιδρύσεως του νεοελληνικού κράτους. Βεβαίως, δέν μπορούμε και δέν επιτρέπεται νά άντιγράψωμε τις διδακτικές μεθόδους τών παλαιοτέρων εποχών, άλλά δέν είναι θεμιτό νά αγνοούμε πλήρως και τούς τρόπους μεταδόσεως τών θρησκευτικών αληθειών - γνώσεων των παλαιοτέρων περιόδων στην ιστορία του γένους μας. Τό ίδιο ισχύει και γιά την ένημέρωσί μας σχετικώς μέ τούς τρόπους διδασκαλίας σέ άλλες ευρωπαϊκές και μη χώρες. Βεβαίως, κάθε χώρα έχει τήν ιδιαιτερότητα της, δικές της παραδόσεις και διαφορετικές συνθήκες ζωής και πολιτισμού- άλλά ή ένημέρωσις – πληροφόρησις περί του τρόπου διδασκαλίας του μαθήματος τών θρησκευτικών σέ αυτές μπορεί να μάς προσδώση ιδέες προς μίμησι ή και προς αποφυγή, όταν κάτι έχει ήδη δοκιμασθή και άποτύχη στο εξωτερικό.

Τό κυριώτερο, τό όποιο χρειάζεται είναι νά συμφωνήσωμε άπό κοινού ποιά γεγονότα και δεδομένα επηρεάζουν σήμερα τήν διδασκαλία του μαθήματος τών θρησκευτικών στην χώρα μας. Θεωρούμε ότι τά πλέον σημαντικά είναι τά έξης: ή παγκοσμιοποίησις ή πολυπολιτισμικότης και ή ανομοιογένεια του σχολικού πληθυσμού- τό λαϊκό (ούδετερόθρησκο) σχολείο- οί άθρησκευτικές και άθεϊστικές τάσεις, οί όποιες υπεισέρχονται όλοέν και περισσότερο στήν κοινωνία μας- ή απουσία θρησκευτικής προπαιδείας στις οικογένειες τών περισσοτέρων μαθητών μας- και ή έμφασις, ή όποια δίδεται σήμερα στήν συναισθηματική και κοινωνική νοημοσύνη τών μαθητών, καθώς και στήν άνάπτυξι τών αντιστοίχων δεξιοτήτων αυτών.

Κατά συνέπεια, κατά τήν γνώμη μας, είναι επιβεβλημένη μία άναμόρφωσις και ένας καλώς εννοούμενος εκσυγχρονισμός του μαθήματος τών θρησκευτικών μέ κριτήριο τά αναφερθέντα σύγχρονα δεδομένα ώστε τό μάθημα νά καταστή περισσότερο αποτελεσματικό γιά τούς μαθητές μας.

Ή άναμόρφωσις πρέπει νά γίνη στά προγράμματα σπουδών (αναλυτικά ή γενικά)στά βιβλία και τό έν γένει εκπαιδευτικό υλικό- στήν επιλογή, έκπαίδευσι, έπιμόρφωσι και στις απαιτούμενες δεξιότητες και ικανότητες τών διδασκόντων καθηγητών θεολόγων. Φορείς γιά τήν άπό κοινού συνεργασία και άναμόρφωση του μαθήματος πρέπει νά είναι όλοι οί εμπλεκόμενοι και συσχετιζόμενοι μέ αυτό: ή Ιεραρχία τής Εκκλησίας, οί Θεολογικές Σχολές, οί Ενώσεις Θεολόγων Καθηγητών, ή ελληνική κοινωνία και τέλος τό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και τό Υπουργείο Παιδείας.

4. Ό σκοπός και οί έπί μέρους στόχοι τού μαθήματος τών θρησκευτικών πρέπει νά ορισθούν κατόπιν κοινής συμφωνίας όλων τών εμπλεκομένων φορέων και νά είναι σαφείς και γνωστοί σέ όλους, γιά νά προάγουν και αναβαθμίσουν τό μάθημα στά επόμενα χρόνια.

† Η ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ (4 Δεκεμβρίου)

image

Η αγία Βαρβάρα αποτελεί κόσμημα του 3ου αιώνα μ.Χ. Καταγόταν από την Ανατολή και μεγάλωσε μέσα σε ειδωλολατρική οικογένεια. Ο πατέρας της, που ονομαζόταν Διόσκορος, ήταν πλούσιος, αλλά και φανατισμένος ειδωλολάτρης. Η θυγατέρα του ήταν καλοπροαίρετος άνθρωπος και κατηχήθηκε στην πίστη του Χριστού από μία ευσεβή γυναίκα. Μετά την βάπτισή της ζούσε, μέσα στον πύργο που την είχε κλεισμένη επειδή ήταν πολύ όμορφη, με άσκηση και προσευχή. Οι δυσκολίες ήσαν πάμπολλες, αλλά η αγία Βαρβάρα είχε μάθει να αναθέτη με εμπιστοσύνη στον Θεό όλα τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε. Ο πατέρας της δεν άργησε να μάθη ότι η κόρη του είναι Χριστιανή. Άρχισε να φτειάχνη στο σπίτι του ένα λουτρό και διέταξε να ανοίξουν δύο παράθυρα. Η αγία είπε στους τεχνίτες και άνοιξαν τρία παράθυρα. Στην απορία του πατέρα της απάντησε ότι άνοιξε τρία παράθυρα, στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Τότε, γεμάτος θυμό όρμησε εναντίον της με ξίφος και εκείνη κατέφυγε στο δάσος. Την κυνήγησε, την συνέλαβε και την οδήγησε στον ειδωλολάτρη ηγεμόνα που προσπάθησε, πρώτα με κολακείες και ύστερα με απάνθρωπα βασανιστήρια, να την πείση να αρνηθή τον Χριστό. Επειδή όμως εκείνη έμεινε σταθερή και ακλόνητη στην πίστη της, θέλησε να την εξευτελίση και να την ντροπιάση. Γι’ αυτό και διέταξε να την ξεγυμνώσουν και να την διαπομπεύσουν σε όλη την πόλη. Δεν μπόρεσε όμως να πραγματοποιήση τον άθλιο σκοπό του, επειδή ο Θεός την φύλαξε με θαυμαστό τρόπο. Την στιγμή που προσπαθούσαν να την ξεγυμνώσουν, ντυνόταν αμέσως με καινούργια ρούχα, καλύτερα και λαμπρότερα από τα προηγούμενα. Τότε ο ηγεμόνας διέταξε να την αποκεφαλίσουν και ο πατέρας της γεμάτος μίσος και τυφλό φανατισμό, την αποκεφάλισε με ίδιά του τα χέρια, για να λάβη έτσι η μακαρία τον στέφανο του μαρτυρίου.

Ο βίος και η πολιτεία της αγίας Βαρβάρας μας δίνουν την αφορμή να τονίσουμε τα ακόλουθα:

Πρώτον. Η αναφορά του ανθρώπου στον Θεό και η ανάθεση σε Αυτόν, με ακλόνητη εμπιστοσύνη, των διαφόρων προβλημάτων που τον απασχολούν, είναι ένας τρόπος ζωής που τον βοηθά να πορεύεται ισορροπημένα στην ζωή του και να μην απελπίζεται, να μη τον “παίρνουν από κάτω”, όπως συνήθως λέμε. Γιατί δεν είναι μικρό πράγμα να σε μισή ο ίδιος ο πατέρας σου, να σε παραδίδη στα βασανιστήρια και τέλος να σού προξενή τον θάνατο με τα ίδια του τα χέρια. Δηλαδή, από εκεί που περιμένεις να γευθής την αγάπη, την πεμπτουσία της ζωής, να συναντάς το μίσος και τον θάνατο. Εκεί που ζητάς να ακουμπήσης για να βρής στήριγμα και παρηγοριά στις δυσκολίες της ζωής, να αντιμετωπίζεσαι εχθρικά και το σπουδαιότερο χωρίς να έχης διαπράξει κανένα παράπτωμα. Μόνον και μόνον επειδή έχεις επιλέξει διαφορετική πίστη από αυτήν που έχει εκείνος, ο οποίος έπρεπε να σε αγαπά θυσιαστικά.

Μήπως δεν συμβαίνουν και στις μέρες μας παρόμοια γεγονότα; Δηλαδή, το να θέλη κανείς να επιβάλη τις απόψεις του στον άλλο, όταν αισθάνεται ότι έχει την δυνατότητα να το κάνη, είτε με κολακείες και υποσχέσεις για καλύτερη ζωή, είτε με διαφόρους εκβιασμούς όταν ο άλλος είναι σε μειονεκτική θέση. Πολλές φορές η φτώχεια και η εξαθλίωση οδηγούν τους ανθρώπους στην απόφαση να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να υποβληθούν στην δοκιμασία της αναζήτησης καλυτέρων και πιο ανθρώπινων συνθηκών ζωής. Και τότε, δυστυχώς, λαμβάνουν χώρα αρκετά τραγικά γεγονότα, σε πολλά από τα οποία είναι πρωταγωνιστές και κάποιοι γονείς.

Δεύτερον. Η πτώση του ανθρώπου στην αμαρτία και η αποστασία του από τον Θεό, τον οδήγησε στην δημιουργία υποκατάστατων του αληθινού Θεού. Στην ανακάλυψη διαφόρων θρησκειών, οι οποίες ουσιαστικά λατρεύουν τα κτίσματα και ανύπαρκτους θεούς. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος για να ελευθερώση τον άνθρωπο από την τυραννία του διαβόλου και των κτισμάτων. Η Ορθοδοξία δεν είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα, δεν είναι ανακάλυψη του ανθρώπου και με αυτή την έννοια δεν είναι θρησκεία, αλλά Εκκλησία. Δηλαδή, είναι αποκάλυψη του Ιδίου του Θεού καί, όπως τονίζει ο αείμνηστος π. Ιωάννης Ρωμανίδης, είναι “η θεραπεία της θρησκείας, ήτοι της δεισιδαιμονίας”. Δυστυχώς, γινόμαστε και σήμερα μάρτυρες άρρωστων εκδηλώσεων, όπως είναι το μίσος και ο τυφλός φανατισμός, που πηγάζουν από τα διάφορα ανθρώπινα κατασκευάσματα.

Υπάρχουν και στις μέρες μας πολλοί που υποστηρίζουν, προφανώς από άγνοια, ότι ο Θεός είναι ένας και ότι λατρεύουμε όλοι τον ίδιο Θεό. Ασφαλώς δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη από αυτήν. Γιατί ποιά σχέση μπορεί να έχη ο Άγιος Τριαδικός Θεός της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που είναι Πρόσωπο, αναπτύσσει προσωπική κοινωνία αγάπης με τον άνθρωπο και διδάσκει την αγάπη ακόμα και προς τους εχθρούς, με την πληθώρα των θεών των ειδώλων ή με τον Δυνάστη θεό των διαφόρων θρησκειών, που είναι χωρίς έλεος για τους “απίστους” και εμπνέει την εκδίκηση, την μισαλλοδοξία και τον φανατισμό; Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να πιστεύη ό,τι θέλει, αλλά δεν μπορούμε να τα ισοπεδώνουμε όλα. Η βίωση της Ορθοδόξου εκκλησιαστικής ζωής εξανθρωπίζει τον άνθρωπο και τον ανυψώνει σε τέτοιο σημείο, ούτως ώστε να αγαπά, όχι μόνον τα σαρκικά του παιδιά που είναι το αυτονόητο, ή τους φίλους και τους ομοϊδεάτες του, αλλά και τους εχθρούς του και να σέβεται την διαφορετικότητά τους και την πίστη τους.

Η προσωπική κοινωνία με τον προσωπικό Θεό της Εκκλησίας γεννά την ακλόνητη εμπιστοσύνη στην αγάπη Του, η οποία απαλλάσσει τον άνθρωπο από όλα τα συμπλέγματα και τα αδιέξοδα και ανυψώνει την ανθρωπιά του.

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

image_thumb244_thumb1_thumb1_thumb1_[1]

Σήμερα γιορτάζονται:

1) Η αγία μεγαλομάρτυς Βαρβάρα. Καταγόταν από την Ηλιούπολιν της Α­νατολής και ο πατέρας της , ο οποίος ονομάζετο Διόσκουρος, ήταν τοπάρχης της πόλεως και πολύ πλούσιος. Η αγία ωμολόγησε στον ειδωλολάτρην πατέρα της την πίστι της εις τον Χριστόν και εκείνος εθύμωσε και εσήκωσε το ξίφος να την φονεύση. Η αγία έφυγε στα όρη δια να γλυτώση αλλά ο άσπλαχνος πατέρας την κυνήγησε και αφού την συνέλαβε την παρέδωσε στον άρχοντα του τόπου να την τιμωρήση. Η αγία με καρτερία υπέφερε τα βασανιστήρια και με παρρησία ωμολόγησε τον Χριστόν ενώπιον του άρχοντος και του πατέρα της. Ο πατέρας της τόσον εξεμάνη ώστε ο ίδιος απεκεφάλισε την κόρην του.

2) Ο άγιος Ιερομάρτυρας Σεραφείμ ο νέος. Γεννήθηκε στο χωρίον Μπεζή-λα των Αγράφων από γονείς θεοσεβείς. Αφού έμαθε τα ιερά γράμματα επήγεν εις μοναστήρι και έγινε μοναχός, έπειτα δε εχειροτονήθη ιερέας. Όταν πέθανε ο επίσκοπος Φαναριού και Νεοοχωρίου εχειροτονήθη επίσκοπος ο Σεραφείμ. Μετά την επανάστασιν του Διονυσίου του Φιλισόφου κατηγορήθηκε ότι ήταν και αυτόν συνεργός του Διονυσίου και συνελήφθη από τους Τούρκους. Οι Τούρκοι αφού τον εβασάνισαν αρκετά τον εσούβλισαν και μετά απεκεφάλισαν το πτώμα του. Η κεφαλή του σώζεται μέχρι σήμερον και είναι θαυματουργός.

3) Οι άγιοι μάρτυρες Ιουλιανή, Χριστόδουλος και Χριστοδούλη. Εφονεύθη-σαν δια ξίφους επειδή ωμολόγησαν την πίστι των εις τον Χριστόν.

4) Οι άγιοι Ιωάννης, Δαμασκηνός ο πρεσβύτερος και Ιωάννης επίσκοπος Πολυβότου, ο θαυματουργός.

Εθνικά γεγονότα: Σαν σήμερα το 1821 οι Έλληνες επαναλαμβάνουν την προ-σπάθειάν των να ελευθερώσουν με έφοδο το Ναύπλιον αλλ' αποτυγχάνουν.

Το 1912 ο ελληνικός στρατός συνεχίζει τις επιθέσεις του εναντίον των Τούρκων στον τομέα Ηπείρου και Ιωαννίνων.

Το 1919 Στο μέτωπο στη Μ. Ασία επικρατεί ηρεμία.

Το 1920 η ετοιμοπόλεμη ελληνική στρατιά δίδει μάχες περιπόλων.

Το 1921 η ελληνική στρατιά στη Μ. Ασία μάχεται με μάχες προφυλακών.

Το 1940 οι ελληνικές δυνάμεις επιτιθέμενοι σφοδρώς σιο μέτωπον της Αλ­βανίας κατέλαβον το Πόγραδετς και τα γύρω υψώματα ως και τας διαβάσεις Κακαβιάς. Η ιταλική αεροπορία εβομβάρδισε την Ζάκυνθον.