08 Απριλίου, 2010

Ζωοδόχου Πηγῆς (Η Αποκάλυψις του Αγιάσματος της Παναγίας του Μπαλουκλί Κωνσταντινουπόλεως)

image

Μὲ τὸ ὄνομα Ζωοδόχος Πηγὴ τοῦ Μπαλουκλὶ ἢ Παναγία ἡ Μπαλουκλιώτισσα φέρεται ἱερὸ χριστιανικὸ ἁγίασμα ποὺ βρίσκεται στὴ Κωνσταντινούπολη ἔξω ἀπὸ τὴ δυτικὴ πύλη τῆς Σηλυβρίας, ὅπου ὑπῆρχαν τὰ λεγόμενα «παλάτια τῶν πηγῶν» στὰ ὁποῖα οἱ Βυζαντινοὶ αὐτοκράτορες παραθέριζαν τὴν Ἄνοιξη. Πῆρε τὴν ὀνομασία του ἀπὸ τὸ τουρκικὸ ὄνομα Balik (=ψάρι) καὶ περιλαμβάνει τὸ μοναστήρι, τὴν ἐκκλησία καὶ τὸ ἁγίασμα.

Γιὰ τὴν ἀποκάλυψη τοῦ Ἁγιάσματος ὑπάρχουν δύο ἐκδοχές:

α) Ἡ πρώτη, ποὺ ἐξιστορεῖ ὁ Νικηφόρος Κάλλιστος ἀναφέρει ὅτι: Ὁ μετέπειτα αὐτοκράτορας Λέων ὁ Θρὰξ ἢ Λέων ὁ Μέγας (457 – 474 μ.Χ.), ὅταν ἐρχόταν ὡς ἁπλὸς στρατιώτης στὴν Κωνσταντινούπολη, συνάντησε στὴ Χρυσὴ Πύλη ἕναν τυφλὸ ποὺ τοῦ ζήτησε νερό. Ψάχνοντας γιὰ νερό, μιὰ φωνὴ τοῦ ὑπέδειξε τὴν πηγή. Πίνοντας ὁ τυφλὸς καὶ ἐρχόμενο τὸ λασπῶδες νερὸ στὰ μάτια τοῦ θεραπεύτηκε.

Ὅταν ἀργότερα ἔγινε αὐτοκράτορας, τοῦ εἶπε ἡ προφητικὴ φωνή, πὼς θὰ ἔπρεπε νὰ χτίσει δίπλα στὴν πηγὴ μία Ἐκκλησία. Πράγματι ὁ Λέων ἔκτισε μία μεγαλοπρεπὴ ἐκκλησία πρὸς τιμὴ τῆς Θεοτόκου στὸ χῶρο ἐκεῖνο, τὸν ὁποῖο καὶ ὀνόμασε «Πηγή». Ὁ Κάλλιστος περιγράφει τὴ μεγάλη αὐτὴ Ἐκκλησία μὲ πολλὲς λεπτομέρειες, ἂν καὶ ἡ περιγραφὴ ταιριάζει περισσότερο στὸ οἰκοδόμημα τοῦ Ἰουστινιανοῦ.

Ἱστορικὰ πάντως εἶναι ἐξακριβωμένο, ὅτι τὸ 536 μ.Χ. στὴ Σύνοδο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὑπὸ τὸν Πατριάρχη Μηνᾶ 536 – 552 μ.Χ., λαμβάνει μέρος καὶ ὁ Ζήνων, ἡγούμενος «τοῦ Οἴκου τῆς ἁγίας ἐνδόξου Παρθένου καὶ Θεοτόκου Μαρίας ἐν τῇ Πηγῇ».

β) Ἡ δεύτερη, ποὺ ἐξιστορεῖ ὁ ἱστορικὸς Προκόπιος, τοποθετεῖται στὶς ἀρχὲς τοῦ 6ου αἰώνα καὶ ἀναφέρεται στὸν Ἰουστινιανό. Ὁ Ἰουστινιανὸς κυνηγοῦσε σ’ ἕνα θαυμάσιο τοπίο μὲ πολὺ πράσινο, νερὰ καὶ δένδρα. Ἐκεῖ, σὰν σὲ ὅραμα, εἶδε ἕνα μικρὸ παρεκκλήσι, πλῆθος λαοῦ καὶ ἕναν ἱερέα μπροστὰ σὲ μιὰ πηγή. «Εἶναι ἡ πηγὴ τῶν θαυμάτων» τοῦ εἶπαν.

Καὶ ἔχτισε ἐκεῖ μοναστήρι μὲ ὑλικὰ ποὺ περίσσεψαν ἀπὸ τὴν Ἁγιὰ Σοφιά. Ὁ Ἰ. Κεδρηνὸς ἀναφέρει ὅτι χτίστηκε τὸ 560 μ.Χ. Γράφοντας τὸν 14ο αἰ. μ.Χ. γιὰ τὸ ἁγίασμα τῆς Πηγῆς ὁ Νικηφόρος Κάλλιστος παραθέτει, ἀπὸ διάφορὲς πηγές, ἕναν κατάλογο 63 θαυμάτων, ἀπὸ τὰ ὁποῖα τὰ 15 φθάνουν ὡς τὴν ἐποχή του. Σήμερα στὴν αὐλὴ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς βρίσκονται οἱ τάφοι τῶν Οἰκουμενικῶν Πατριαρχῶν. Τὸ δὲ ἁγίασμα βρίσκεται στὸν ὑπόγειο Ναὸ καὶ ἀποτελεῖται ἀπὸ μαρμαρόκτιστη πηγή, τὸ νερὸ τῆς ὁποίας θεωρεῖται ἁγιασμένο.

Ἀπὸ ἐδῶ διαδόθηκε ὁ τύπος τῆς Παναγίας Ζωοδόχου Πηγῆς σὲ ὅλο τὸν ὀρθόδοξο κόσμο. Εἶναι ἀξιοσημείωτο ὅτι ψηφιδωτὴ παράσταση τῆς εἰκόνας σώζεται στὸν ἐσωνάρθηκα τῆς Μονῆς τῆς Χώρας. Ὁ Ναὸς αὐτὸς ἔμεινε γνωστὸς στὴν ἱστορία ὡς τὸ ἁγίασμα τοῦ «Μπαλουκλί». «Μπαλούκ» στὰ τουρκικὰ σημαίνει ψάρι καὶ ἡ παράδοση μᾶς λέει πὼς ἐκεῖ δίπλα στὸ ἁγίασμα, στὶς 23 Μαΐου 1453 μ.Χ. ἕνας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια, ὅταν κάποιος τοῦ ἔφερε τὴν εἴδηση πὼς πῆραν τὴν Πόλη οἱ Τοῦρκοι.

Ὁ καλόγερος ἀπάντησε πὼς μόνο ἂν τὰ ψάρια ποὺ τηγάνιζε ἔφευγαν ἀπ’ τὸ τηγάνι καὶ ἔπεφταν μέσα στὸ ἁγίασμα θὰ πίστευε ὅτι ἔγινε κάτι τέτοιο. Καὶ πραγματικὰ τὰ ψάρια ζωντάνεψαν καὶ ἔπεσαν μέσα στὴν πηγὴ τοῦ ἁγιάσματος. Μέχρι σήμερα δέ, μέσα στὴν δεξαμενὴ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς διατηροῦνται ἑπτὰ ψάρια καὶ μάλιστα σὰν νὰ εἶναι μισοτηγανισμένα ἀπ’ τὴν μιὰ πλευρά.

Σὲ ἀνάμνηση τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ ἀπὸ τὸν Αὐτοκράτορα Λέοντα ἡ Ἐκκλησία καθιέρωσε τὴν κάτ’ ἔτος ἑορτὴ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, τὴν Παρασκευὴ τῆς Διακαινήσιμου Ἑβδομάδας.

Η ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΕ ΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ.

20-20-thumb-small

Ελληνικη Δημοκρατια

ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ

Αριθμ.Πρωτ. 485/ΕΞ. 0938 /2010 Έν Αθήναις τη 9η Μαρτίου 2010

ΕΓΚΥΚΛΙΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ύπ' άριθμ. 23

Πρός

Τούς Προέδρους

Τών Εκκλησιαστικών Συμβουλίων

Έ ν τ α ύ θ α

Αγαπητοί μου,

Ή διεθνής οικονομική κρίση και οι είδικώτερες συνέπειές της στή χώρα μας είναι γνωστό πώς έχουν δημιουργήσει μία κατάσταση δυσπραγίας, ή οποία επηρεάζει καί τόν προγραμματισμό του επιτελούμενου άπό τήν Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών ποιμαντικού καί φιλανθρωπικού έργου. Παρά τό δυσμενές γενικώτερο πλαίσιο, ή Εκκλησία δέν επιτρέπεται νά φανεϊ ολιγωρούσα καί καλείται, άντί νά μειώσει, νά επαυξήσει τίς προσπάθειές Της γιά ανακούφιση τών όσων καταφεύγουν σέ αυτήν. "Ηδη, ώς κεντρικά όργανα διοικήσεως, τόσο ή Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας τής Ελλάδος, όσο καί ή Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών μελετούν τά αναφυόμενα σχετικά προβλήματα καί επεξεργάζονται λύσεις. "Όμως, καί οι Ενοριακοί Ναοί, ώς οι κατ' εξοχήν φορείς συντονισμού τού εκκλησιαστικού έργου σέ περιφερειακό επίπεδο, σέ επίπεδο γειτονιάς καί συνοικίας, οφείλουν νά επαγρυπνούν γιά τόν ποικιλότροπο έπιστηριγμό τού λαού τού θεού. Γιά τό λόγο αυτό, παρακαλούμε στά πλαίσια τού δυνατού, νά επαυξήσετε τίς προσπάθειές σας, βάσει τών ήδη άποσταλέντων κατά καιρούς Εγκυκλίων Σημειωμάτων.

Γνωρίζουμε βεβαίως, ότι καί οί Ιεροί Ναοί δέν έχουν απεριόριστες δυνατότητες. Ως έκ τούτου, ή Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, προκειμένου νά υποβοηθήσει τούς Ιερούς Ναούς στό έργο τους, άλλά καί νά αποτρέψει τήν άπομείωση κονδυλίων ζωτικής σημασίας γιά τό ποιμαντικό καί φιλανθρωπικό έργο, απεφάσισε νά προβεί σέ μείωση τών προβλεπομένων υπέρ αυτής νομίμων εισφορών τών Ιερών Ναών. Όπως θά διαπιστώσετε παραλαμβάνοντας τούς εγκεκριμένους Προϋπολογισμούς, υφίσταται μείωση τών ετησίων υπέρ τής Ιεράς Αρχιεπισκοπής κονδυλίων σέ ποσοστό 10%. Ειδικώς δέ τό υπέρ οχημάτων κονδύλιον μειώνεται σέ ποσοστό 15%. Μέ τόν τρόπο αυτό, ή Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών υφίσταται μέν τήν ανωτέρω μείωση τών εσόδων της. απορροφά όμως τήν τυχόν απώλεια εσόδων τών 'Ιερών Ναών, τούς οποίους καί προστατεύει.

Ειδικά σας τονίζουμε τό εξής• σέ πρόσφατη σειρά μέτρων τής Ελληνικής Πολιτείας, διά των όποιων οκοπείται ή ανόρθωση τών οικονομικών στοιχείων τού Ελληνικού Δημοσίου, μεταξύ άλλων απεφασίσθη ή μείωση σέ ποσοστό 30% τών Δώρων Πάσχα καί Χριστουγέννων καί τού επιδόματος αδείας στίς έτήσεις αποδοχές τών εργαζομένων. Ή Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών έχει αποδείξει κατ' επανάληψη τό σεβασμό της πρός τίς αποφάσεις τών αρμοδίων οργάνων τού κράτους. Δεσμεύεται ότι θά συνεχίσει νά τό πράττει. Επειδή όμως, γιά τό οικονομικό έτος 2010, έχουν ήδη συνταχθεί καί έγκριθεί οι Προϋπολογισμοί τών Ιερών Ναών πρίν τήν ανακοίνωση τών ανωτέρω μέτρων, έν όψει καί τής άνακουφίσεως τών Ιερών Ναών διά τής ανωτέρω μειώσεως τών οφειλών τους πρός τήν Ιερά Αρχιεπισκοπή, παραγγέλλουμε νά αποδοθούν στό προσωπικό τών Ιερών Ναών (Νεωκόρους. Ιεροψάλτες κ.λπ.) τά δώρα Πάσχα καί Χριστουγέννων, ώς καί τό επίδομα αδείας έτους 2010, ακέραια, χωρίς την εξαγγελθείσα μείωση τους σέ ποσοστό 30%. Ή πρακτική αυτή άφορα στό τρέχον έτος, χωρίς νά δεσμεύονται οί Ιεροί Ναοί γιά τό επόμενο. Τούτο δέ. γίνεται διότι άφ' ενός μέν οί εργαζόμενοι στους Ιερούς Ναούς (ιδίως οί Νεωκόροι) δέν μπορούν νά χαρακτηρισθούν ώς υψηλόμισθοι, άφ' έτερου δέ διότι ή όποια φιλάνθρωπη διάθεση αποδεικνύεται γνήσια καί ειλικρινής όταν άφορα πρώτα στους συνεργάτες μας καί κατόπιν στόν ευρύτερο κύκλο ανθρώπων.

Ευχόμενος ψυχωφελές υπόλοιπο τής Αγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστής, διατελώ

Μετά πατρικών ευχών

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

clip_image002