ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ (28/3/2010)

ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟΣ Ο ΕΡΧΟΜΕΝΟΣ

Η Εκκλησία την Κυριακή των Βαίων προβάλλει τον Ιησού Χριστό ως τον "Ερχόμενο" εν ονόματι Κυρίου. Ο Ερχόμενος Ιησούς ανήκει στο παρελθόν, στο παρόν, αλλά και στο μέλλον. Εισέρχεται στην Ιερουσαλήμ, την πρωτεύουσα- πόλη του μοναδικού ως τότε μονοθεϊστικού λαού της ανθρωπότητας, για να αποκαλύψει τη δόξα του Θεού, αλλά και για να προτυπώσει το μέλλον του κόσμου από την στιγμή του θριάμβου της Βασιλείας Του.

Και είναι η είσοδος αυτή στα Ιεροσόλυμα είσοδος ταπείνωσης και δόξας. Ο Κύριος κάθεται πάνω σε ένα πουλαράκι. Την παρουσία Του χαίρονται κατεξοχήν τα μικρά παιδιά, αλλά και όλος ο λαός που ξέρει για την δύναμη Του, αυτήν που ξεπερνά την πέτρα του μνήματος και ανασταίνει τον Λάζαρο. Όλοι κρατούν βάγια, τα σύμβολα της νίκης και της χαράς. Όλοι στρώνουν τα ρούχα τους, που σημαίνει ότι προσφέρουν ένα κομμάτι από τα υπάρχοντα τους για να περάσει. Όλοι φωνάζουν "Ωσαννά, Υιέ Δαβίδ", δείχνοντας ότι Τον αναγνωρίζουν ως τον Μεσσία. Και μέσα τους πιστεύουν ότι το μέλλον με Αυτόν Βασιλιά θα είναι διαφορετικό. Και όντως έτσι είναι, μόνο που το νόημα της Εισόδου δεν ήταν αυτό που οι ιδεοληψίες τους νόμιζαν.

Γιατί ο Κύριος μας αποτελεί την υπέρβαση του χρόνου και την Αποκάλυψη του μέλλοντος και των εσχάτων. Τα έσχατα δεν αποτελούν το τέλος της Ιστορίας, αλλά ήδη τα ζούμε κάθε φορά που τελείται η Θεία Λειτουργία στην Εκκλησία. Διότι εκεί βρίσκεται το μέλλον που γίνεται παρόν.

Ζώντες και κεκοιμημένοι- παρελθόν και παρόν, άγιοι και αμαρτωλοί, γυναίκες και άντρες, μικροί και μεγάλοι, πλούσιοι και φτωχοί, με μοναδικές προϋποθέσεις την πίστη και την αγάπη, εισερχόμαστε ακολουθώντας τον Κύριο στη νέα Ιερουσαλήμ, την Εκκλησία, που είναι πρωτεύουσα, όχι πλέον του ενός λαού, αλλά όλου του κόσμου, αυτήν που δέχεται τον Κύριο καθήμενο όχι πλέον επί πώλου όνου, αλλά εν δόξη, επάνω στο θρόνο της θεότητας, σε όλο του το μεγαλείο, που γι' Αυτόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά η Αγάπη, η κάθοδος του για να προσφέρει σε όσους ανταποκρίνονται στο κάλεσμα Του το Σώμα Του και το Αίμα Του.

Ο χρόνος της Θείας Λειτουργίας, η ώρα της ειρήνευσης και της αγάπης, η ανάμνηση της Ουσιαστικής ταπείνωσης του Θεού, αποτελούν για μας την είσοδο του Ερχόμενου στη ζωή μας. Το μέλλον δεν κρύβει αγωνία για μας, ούτε φόβο για την απώλεια της χαράς. Ζούμε την μονιμότητα της κάθε φορά που δοξάζουμε σαν τα παιδιά της Ιερουσαλήμ τον Κύριο.

Μέσα στην Εκκλησία βγάζουμε τα ρούχα της υποκρισίας, του προσωπείου, της δικαιώσεώς μας, προσφέρουμε κάτι από την αμαρτωλότητά μας, γιατί αυτή θέλει ο Χριστός, και ζητούμε τη συγχώρεση. Προσευχόμαστε με χαρά στο Θεό ως Πατέρα μας και γευόμαστε την αδελφοσύνη και την ομορφιά της διαρκούς εισόδου Του στη ζωή μας. Όποιος πιστεύει στον Ιησού ζει ένα άλλο μέλλον. Αυτό που είναι ήδη παρόν. Ζει τον Ερχόμενο.

Και στην καθημερινότητα του μετά, μεταφέρει αυτή τη νοσταλγία του για το παροντικό μέλλον στους συνανθρώπους και αδελφούς του, αφήνοντας ιδεολογίες, προλήψεις, αδιαφορίες. Και περιμένει την νέα είσοδο στο Ναό της δόξης του Κυρίου.

Μέχρις ότου αυτή η νοσταλγία, με τον θάνατο του, γίνει η αφετηρία της αιώνιας κοινωνίας. Με τον Ερχόμενο Ιησού. Αυτόν που τον αγαπά. Αυτόν που είναι "ο ων, ο ην και ο ερχόμενος". Ο προσωπικός μας Θεός και Σωτήρας.

Συνέντευξη Του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου στην Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στον Δημοσιογράφο κ. Μάνο Χαραλαμπάκη «ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ» 27/3/2010

Η ελληνική οικονομία βρίσκεται στη χειρότερη στιγμή της. Δεν θα έπρεπε και η Εκκλησία να βοηθήσει με τη φορολόγησή της;

Υπάρχει μία παρεξήγηση. Ποιος είπε ότι η Εκκλησία δεν φορολογείται; Πρώτα πρώτα πρέπει να ξέρετε ότι τον τελευταίο χρόνο η Εκκλησία διέθεσε 100 εκατ. ευρώ για το φιλανθρωπικό έργο της σε όλη την Ελλάδα. Και θα συνεχίζει να τα προσφέρει. Ξεχνιόμαστε και δεν δεχόμαστε ότι η Εκκλησία έχει, συμπληρώνοντας την Πολιτεία, περί τα 750 ιδρύματα που προσφέρουν αυτήν τη στιγμή και εξυπηρετούν τους ανθρώπους.

Και κάτι άλλο. Αυτό το θέμα του αμύθητου θησαυρού της Εκκλησίας είναι ένα παραμύθι. Και θα πρέπει κάποτε να απομυθοποιηθεί αυτό το θέμα.

Θα σας πω την προσωπική μου άποψη. Όπως όλοι οι Έλληνες, τα φυσικά πρόσωπα, και εμείς οι κληρικοί, να φορολογούμαστε και φορολογούμαστε με τον ίδιο τρόπο. Και έπειτα η Εκκλησία δεν είναι ένας ενιαίος διοικητικός οργανισμός. Είναι και τα εκατοντάδες νομικά πρόσωπα που έχει, ναοί, μοναστήρια. Είμαι απόλυτα σύμφωνος, όπως όλα τα νομικά πρόσωπα της επικράτειάς μας, έτσι να φορολογούνται και τα νομικά πρόσωπα της Εκκλησίας. Δηλαδή, έσοδα τόσα. Έξοδα τόσα. Καθαρό αποτέλεσμα. Φορολογία. Δεν έχουμε αντίρρηση. Καμία απολύτως.

Προσφέραμε, προσφέρουμε και θα προσφέρουμε στον λαό. Χωρίς να μας ζητηθεί. Χωρίς να το «διαφημίζουμε». Αλλά αυτή η λογική, από αυτά που έχεις τα παίρνω χωρίς να λογαριάζω ποια είναι τα έξοδά σου, δεν είναι ούτε νόμιμη ούτε δίκαιη.

Να εκφράσω μία τολμηρή άποψη; Έκανε μία πολύ ωραία πρόταση ο πρόεδρος της Βουλής, ο κ. Πετσάλνικος, για μία πρωτοβουλία που ανέλαβε, μία ωραία προσπάθεια, όλοι να συνεισφέρουμε στο Ταμείο που έχει φτιάξει για να βοηθήσουμε στην εξόφληση του χρέους της πατρίδας. Να μας αποδεσμεύσει η Πολιτεία τα κτήματα που έχει δεσμευμένα. Αυτά που κάποιοι ονομάζουν «φιλέτα»- όλα αυτά είναι δεσμευμένα- να μας τα απελευθερώσει. Και ένα από αυτά, ολόκληρο, όσο κι αν κάνει, να πάει σε αυτό το Ταμείο. Να δώσουμε ένα ποσό. Αλλά από τη μία μεριά μάς τα κρατάει δεσμευμένα. Θέλει να τα φορολογεί χωρίς να μας δίνουν έσοδα. Έτσι, μας κρατάει σε ομηρεία. Μιλάνε για τις μετοχές. Το 2009 δεν μας έδωσαν μέρισμα. Κανένα έσοδο. Το 2010 κανένα μέρισμα. Πιστεύω ότι το ίδιο θα γίνει και το 2011.

Επομένως, πρότασή μου είναι: πρέπει να γίνει ένας ειλικρινής διάλογος μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας, χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα. Και πιστεύω ότι θα βρεθούν τρόποι οι οποίοι θα βοηθήσουν τον λαό μας.

Μήπως έχει έρθει η ώρα να σκεφτείτε κάποιους τρόπους ώστε να περιοριστεί αυτό που ο κόσμος αντιλαμβάνεται ως «χλιδή» της Εκκλησίας; Βλέπει ακριβά άμφια. Βλέπει χρυσούς σταυρούς. Ακριβά αυτοκίνητα σε κάποιες περιπτώσεις...

Κοίταξε, εδώ σε εμάς ισχύει το ρητό που λέει «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός». Τα πιο πολλά από αυτά είναι πλαστικά (πιάνει το εγκόλπιο που φοράει και το δείχνει). Θα μου πεις, γιατί τα χρησιμοποιείτε; Δεν είναι τόσο το κόστος, όπως παρουσιάζεται. Αλλά εκεί, ας πούμε ότι είναι και μία παράδοση ή και μία ιδιοτροπία μερικών ανθρώπων. Κι αυτό θα πρέπει να το δούμε...

Ο Αρχιεπίσκοπος τι μισθό νομίζετε ότι παίρνει στην Ελλάδα; 2.300 ευρώ. Λοιπόν, τι χλιδή μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος με 2.300 ευρώ; Όταν κατέβω τώρα κάτω, δέκα άνθρωποι θα περιμένουν να τους δώσω κάτι. Ένα βοήθημα. Μπορώ να το αρνηθώ;

Είναι ώρα να δούμε όλοι την αλήθεια κατάματα. Και να παλέψουμε όλοι μας για να κάνουμε μία νέα αρχή. Όλο αυτό το μπάχαλο το δημιουργήσαμε μόνοι μας. Και δεν θα διορθωθεί εάν δεν το διορθώσουμε μόνοι μας. Εμείς πρώτοι, παπάδες, πολιτικοί, όλοι. Δεν θα το διορθώσουν άλλοι για εμάς. Αυτό θα ήταν επικίνδυνο. Πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία εσωτερικά. Αυτό εννοούμε όταν λέμε μετάνοια. Μη νομίζετε ότι έχει άλλο νόημα. Αλλάζουμε μυαλό, τρόπο ζωής, τρόπο συμπεριφοράς.

Σε αυτά τα δύο χρόνια έχετε κάνει λάθη;

Κοιτάξτε, λάθη οπωσδήποτε γίνονται. Το θέμα είναι ποια είναι αυτά που γίνονται συνειδητά, που τα καταλαβαίνουμε δηλαδή και ποια εκείνα που κάποιος άλλος μας τα επισημαίνει. Μέσα μου έχω μερικές αμφιβολίες εάν ενήργησα σωστά. Το πρώτο είναι εάν ήταν σωστό αυτό που έκανα να μη μιλήσω καθόλου για το παρελθόν. Παλεύω. Αλλά λέω «καλά έκανα». Έτσι το βλέπω γιατί πρέπει να σέβομαι πολλά πράγματα σ΄ αυτήν τη ζωή.

Το μεγάλο λάθος μου νομίζω, αυτό που μου αναλογεί γιατί δεν είναι μόνο δικό μου, είναι ότι δεν ξεκαθάρισα από την πρώτη στιγμή όλες εκείνες τις ενέργειες που έχουν γίνει και έχουν βυθίσει σε χρέος την Αρχιεπισκοπή. Και εννοώ την Αλληλεγγύη. Θα έπρεπε από την αρχή να είχε τελειώσει αυτό το θέμα. Αλλά είπα ότι θα προσπαθήσω σιγά σιγά να εξυγιάνω αυτόν τον οργανισμό, πράγμα που είναι πάρα πολύ δύσκολο.

Προσφάτως ένας μητροπολίτης είπε ότι εάν δοθεί η ιθαγένεια στους μετανάστες «Εάλω η Ελλάδα»- θα το έχετε ακούσει. Η Σύνοδος πήρε θέση ανακοινώνοντας ότι είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της Πολιτείας. Αυτό αποτελεί και προσωπική σας άποψη;

Κοιτάξτε, εάν μπει γενικά η αρχή ότι όλοι οι μετανάστες θα πάρουν ιθαγένεια, αυτό μας βρίσκει όλους- και εμένα προσωπικά- αντίθετους. Γιατί το πρόβλημα είναι τεράστιο. Όταν όμως ένα παιδί γεννήθηκε από νόμιμους μετανάστες, μεγάλωσε, έγινε 18 ετών, ξέρει τα ελληνικά καλά, έχει ζήσει εδώ πέρα, το βλέπω λίγο άστοχο σε αυτό το παιδί να μη δώσουμε ελληνική ιθαγένεια. Εκείνο που θα έλεγα είναι ότι θα πρέπει να υπάρχουν αυστηρά κριτήρια και να υπολογίζονται και οι ευαισθησίες και οι ιδιαιτερότητες του ελλαδικού χώρου, είτε σε νοοτροπία, είτε σε περιοχές.

Δημιουργούν κάποιες φωνές μητροπολιτών- που μιλούν για πολιτικά ή εθνικά θέματα- προβλήματα στην Εκκλησία; Με την έννοια πως φαίνεται να ακούγονται μόνο αυτές...

Φυσικό είναι. Φαίνεται, ναι. Πρέπει να πούμε και κάτι άλλο. Η Εκκλησία δεν είναι για να φαίνεται. Η Εκκλησία είναι για να είναι. Το πολύ το φαίνεσθαι της Εκκλησίας δεν είναι φυσιολογικό.

Όλους τους ιεράρχες, όλους τους κληρικούς, μας απασχολούν και μας πονούν τα εθνικά θέματα. Όλοι αγαπάμε την πατρίδα μας, όπως και όλοι οι Έλληνες ανεξαιρέτως, και είμαστε έτοιμοι, εάν μας το ζητήσει η υπεύθυνη Πολιτεία, να κάνουμε αυτό που πρέπει. Λιγότερο και περισσότερο πατριώτες δεν δέχομαι ότι υπάρχουν. Και ο πατριωτισμός του καθενός δεν μετριέται ούτε με τον αριθμό των λέξεων που λέει, ούτε με την ένταση της φωνής του. Όλοι οι Έλληνες στο ίδιο καράβι είμαστε.

Ποια είναι τα δύο-τρία έργα που έχετε σχεδιάσει και θέλετε οπωσδήποτε να υλοποιηθούν;

Κατ΄ αρχάς πρέπει να πούμε ποιο είναι το έργο της Εκκλησίας. Το έργο της Εκκλησίας δεν είναι τα κτίσματα. Το πρώτο μέλημά της είναι πώς θα βοηθήσει τον άνθρωπο. Δηλαδή, αυτό που λέμε και ψάλλουμε για τη σωτηρία των ψυχών. Πώς μπορεί η ενορία να είναι ένας πνεύμονας που ξεκουράζει τον άνθρωπο, τον αναγεννά, τον φέρνει πιο κοντά στον Θεό. Αυτό είναι το πρωταρχικό έργο της Εκκλησίας.

Για να γίνει όμως αυτό όπως πρέπει, θα πρέπει να υπάρχουν και αυτοί που το διακονούν, οι άνθρωποι οι οποίοι θα έχουν τα προσόντα. Θα ήθελα να πω και ότι και μέσα στον χώρο της Αρχιεπισκοπής υπάρχουν πάρα πολλοί λαμπροί κληρικοί, αξιόλογοι άνθρωποι. Αλλά είναι και μερικοί που είναι ερασιτέχνες. Θα πρέπει σε αυτόν τον τομέα να γίνει πολλή δουλειά.

Με τη δική μου σκέψη και φροντίδα, δημιουργήθηκε ένα κέντρο για επιμόρφωση και εξειδίκευση των κληρικών μας. Να πάρουμε ένα πρόβλημα σήμερα ποιμαντικό, κοινωνικό, όπως είναι τα ναρκωτικά. Δεν σημαίνει ότι κάποιος που έγινε κληρικός και θα ήθελε να ασχοληθεί με τα παιδιά που υποφέρουν είναι αυτονόητο πως μπορεί να πάει ανάμεσά τους να ζήσει και να βοηθήσει. Πρέπει να έχει μία εξειδίκευση, μία προετοιμασία.

Επομένως, το πρώτο και βασικό έργο που έχει να κάνει η Αρχιεπισκοπή είναι να επιλέξει να βοηθήσει τα στελέχη της Εκκλησίας, ώστε το ποιμαντικό έργο της να είναι πιο αποτελεσματικό.

Αλλά όσο κι αν έχουμε μία οργανωμένη καλή ενορία, έναν ναό, το έργο της Εκκλησίας και του ιερέως δεν περιορίζεται στους τέσσερις τοίχους της Εκκλησίας. Αντιθέτως, είναι εντολή του Χριστού, η Εκκλησία να έχει διάλογο με την κοινωνία. Και μέσα από αυτήν τη συζήτηση και την επικοινωνία προβάλλουν τα προβλήματα και οι ανάγκες οι καθημερινές. Και έτσι και ο κληρικός, αλλά και το μέλος της Εκκλησίας και οι απλοί άνθρωποι, για να πουν ότι βρίσκονται σε αρμονία με αυτό που πιστεύουν, πρέπει να είναι άνθρωποι αγάπης. Να βγουν προς τα έξω να βοηθήσουν τον άνθρωπο. Κατά τη διδασκαλία του Κυρίου μας και κατά το παράδειγμα του καλού Σαμαρείτη.

Το σχέδιο «όπως στη Λιβαδειά» Τη λειτουργία οκτώ ιδρυμάτων έχει δρομολογήσει η Αρχιεπισκοπή. Ανάμεσά τους είναι ένα ίδρυμα για τα βρέφη που εγκαταλείπονται στα νοσοκομεία. Κατασκηνώσεις για νέους στην Πάρνηθα. «Θα έχουν έναν χώρο όπου θα μπορούν να περνούν θερινές διακοπές αλλά και να τον επισκέπτονται καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους», λέει ο Αρχιεπίσκοπος. Σε συνεργασία με τη Νομαρχία Αθηνών θα κατασκευαστεί ένας χώρος για πρώην χρήστες ναρκωτικών που βρίσκονται στο στάδιο της επανένταξης- «ώστε μέσα από την παραμονή τους εκεί, σιγά σιγά να βρουν μια δουλειά και να ενταχθούν στην κοινωνία»- και ένα παιδικός σταθμός για αυτιστικά παιδιά.

Επίσης, έχει προγραμματιστεί να λειτουργήσουν δύο στέγες παιδιών με νοητική υστέρηση. Στα σκαριά είναι και οι ξενώνες για «ανθρώπους που έχουν κάνει εγχειρήσεις από καρκίνο και θέλουν στήριξη. Να μπορούν να κάνουν τη θεραπεία τους και να ξαναγυρίζουν». Επίσης, από την Αρχιεπισκοπή σχεδιάζεται η δημιουργία ενός ξενώνα «για ανθρώπους που γέρασαν, έμειναν κατάκοιτοι και δεν μπορούν να βρουν στέγη. Δεν είναι εύκολο σήμερα μία οικογένεια να συντηρεί συνέχεια έναν κατάκοιτο».

Χωρισμός Κράτους- Εκκλησίας;

Πότε ήταν ενωμένη η Εκκλησία, κολλημένη με το κράτος; Το κράτος μάς απομυζά πάντα. Να μας αφήσει ελεύθερους... Εμείς οι ταλαίπωροι, από τους Βαυαρούς μέχρι πριν από 20 χρόνια, ήμασταν σκλάβοι. Αποφασίζαμε και μέσα στη συνεδρία ήταν ο βασιλικός επίτροπος και αν δεν υπέγραφε τα πρακτικά ήταν άκυρο ό,τι είχαμε αποφασίσει. Τώρα λίγο έχουμε πάρει μία αναπνοή. Και είμαστε χαρούμενοι. Και θα θέλαμε να μην έχουμε καμία σχέση, να είμαστε εντελώς ελεύθεροι. Αλλά δεν το θέλει η Πολιτεία αυτό το πράγμα.

Η Πολιτεία δεν θέλει τον χωρισμό;

Βεβαίως δεν τον θέλει. Επομένως, φτάσαμε σε ένα σημείο να πούμε ότι δεν υπάρχει σήμερα ένωση. Είμαστε δύο θεσμοί με τους ρόλους του ο καθένας χωριστά. Εκείνο που χρειάζεται είναι να διευκρινιστούν αυτοί οι ρόλοι. Και να δούμε διοικητικά ποιες είναι οι δικές μας αρμοδιότητες και ποιες της Πολιτείας.

Η Πολιτεία γιατί δεν θέλει τον χωρισμό;

Γιατί είναι έξυπνη;

Δηλαδή;

Κοιτάξτε, μία Εκκλησία η οποία είναι δυνατή, η οποία έστω και κάτω από αυτούς τους δεσμούς μπορεί και ζει, όταν θα είναι ελεύθερη θα έχει περισσότερες δυνάμεις. Και θα είναι και το στόμα της πιο ελεύθερο. Και οι ενέργειές της πιο ελεύθερες. Αν μας πει η Πολιτεία «δεν σας θέλουμε, φύγετε», με γεια της, με χαρά της. Εμείς ζήσαμε χωρίς κράτος. Το κράτος δεν έζησε χωρίς Εκκλησία. Ο λαός δεν έζησε χωρίς Εκκλησία. Λοιπόν, να μην τα πάμε στα άκρα. Δεν υπάρχει λοιπόν πλέον θέμα χωρισμού Εκκλησίας από το Κράτος. Είναι δύο διακριτοί ρόλοι οι οποίοι θέλουν περισσότερη επεξήγηση και διευκρίνιση.

Η υπόθεση του πρώην Μητροπολίτη Αττικής έχει πληγώσει την Εκκλησία, καθώς συνεχίζεται πάνω από επτά χρόνια.

Δεν θέλω να μπω στην ουσία της υπόθεσης, που όμως έχει πληγώσει βαθιά την κοινωνία μας και αυτά που πιστεύει και προσδοκά από την Εκκλησία. Έχω στα χέρια μου μία αμετάκλητη απόφαση του Αρείου Πάγου. Ως Έλληνας πολίτης οφείλω αυτή η απόφαση να εκτελεστεί. Και πρέπει να εκτελεστεί. Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ζήτησε από τη Σύνοδο να περάσει από εκκλησιαστικό δικαστήριο η υπόθεση του πρώην Μητροπολίτη Παντελεήμονα. Δημιουργήθηκε ένταση με το Φανάρι. Πολλοί εξεπλάγησαν διότι δεν την ανέμεναν με εσάς Αρχιεπίσκοπο...

Κοιτάξτε, ούτε έχουν διαταραχθεί οι σχέσεις, ούτε είναι εχθρικές, ούτε έχουμε κάποια αντιπαλότητα. Έχουμε ένα συγκεκριμένο θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Και η άποψη η δική μας είναι αυτή η θέση. Και η άποψη του Πατριαρχείου είναι διαφορετική. Αυτό δεν σημαίνει ότι εάν δύο άνθρωποι έχουν διαφορετική άποψη είναι και αντίπαλοι και μαλώνουν. Το θέμα δεν έχει λήξει. Θα προχωρήσει. Αλλά η φιλία μας, οι σχέσεις μας, ο σεβασμός στο Πατριαρχείο, αυτά δεν αμαυρώνονται. Θα υπάρχουν πάντα. Διότι και αύριο θα υπάρχει ένα άλλο υπηρεσιακό θέμα όπου θα έχουμε διαφορετική άποψη. Αυτό δεν σημαίνει ότι δημιουργούνται πολεμικές σχέσεις. Επομένως είναι σχέσεις άριστες, επικοινωνούμε άριστα. Απλώς ένα συγκεκριμένο θέμα- και ξέρετε ποιο είναι...- ο καθένας το βλέπει με άλλο μάτι.

«Το Ευαγγέλιο δεν κάνει εκπτώσεις.

ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ

Λέει ο άλλος “εμείς συζούμε”. Είναι ελεύθερος. Δεν μπορώ εγώ να κανονίσω τη ζωή του. Αλλά αν μου πει “μπορώ να είμαι έτσι ελεύθερος, να έχω συμβίωση και να έχω το Ευαγγέλιο που θα με καθοδηγεί”; Δεν γίνεται αυτό το πράγμα. Αυτός θα επιλέξει υπεύθυνα. Αλλά από τη στιγμή που θα ζητήσει να έρθει κοντά μου δεν θα του πω επειδή συμβίωνες ή συμβιώνεις είμαστε απέναντι. Σέβομαι την ελευθερία του καθενός. Αλλά δεν μπορώ να του πω ότι καλά κάνει».

ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ

«Πήγα στον Άγιο Παντελεήμονα. Ήταν δέκα άνθρωποι και μου είπαν: “Μην κοιτάτε άλλο τους ξένους”. Τους απάντησα: ΄΄Και εκείνοι άνθρωποι είναι΄΄. Ό,τι και να ΄ναι αυτός, Σομαλός, Πακιστανός, θα του πεις ΄΄δεν σου δίνω φαγητό”;».

ΓΙΑ ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ

«Είμαι της παλιάς σχολής. Δεν τα καταφέρνω, δεν ξέρω. Είμαι... παλαιοημερολογίτης σε αυτά, δυσκολεύομαι. Πάντως το θέλω. Με βολεύει. Βλέπω την ανάγκη».

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΚΑΤΟΧΟ ΤΟΥ

«Ήταν ένας άνθρωπος δημιουργικός, πληθωρικός με πολλά χαρίσματα. Έλεγε “ελάτε όπως είστε”. Εγώ, πηγαίνω όπως είμαι. Ακολουθώ αντίθετη πορεία. Δεν έχουμε διαφορά. Ο τρόπος αλλάζει».

ΑΝΟΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΦΛΗΝΑΦΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΩΤΟΣ

ΤΟΥ ΜΕΓΑ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΙΜΩΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΦΑΝΑΡΙΟΥ ΗΜΙΜΑΘΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΣΕΤΣΗ

 

Αγαπητέ επισκέπτη του blog,

σου παραθέτω κατωτέρω άρθρο του Μέγα πρωτοπρεσβύτερου του Οικουμενικού Πατριαρχείου ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΣΕΤΣΗ για να διαπιστώσεις το «υψηλό» Ορθόδοξο φρόνημά του! σχετικά με τη διενέργεια του θαύματος του Αγίου Φωτός, που εφιλοξένησε η Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 21/4/2006. Εμείς όμως πιστεύουμε πως το «θαύμα ου φέρει έρευνα» αλλά ακράδαντη πίστη. Διό ότι συμβαίνει στους τόπους όπου έστησαν οι πόδες του Κυρίου και πολύ περισσότερον από τον «αίμα και πυρ και ατμίδα καπνού» Λαμπροφόρου τάφου του Κυρίου μας. (Ακολουθεί το κείμενό του).

_________________________________________________

Θρύλος ή πραγματικότητα το Άγιον Φως

«Ο Πατριάρχης δεν προσεύχεται για την διενέργεια θαύματος».

«το ουρανόθεν Άγιο Φώς, δεν ειναι παρα ένας θρύλος»

«ο Πατριάρχης ανάβει την λαμπάδα του από την ακοίμητη κανδήλα»

Τα τεκταινόμενα στην Ιερουσαλήμ και ο κίνδυνος να πολιτικοποιηθεί μια βασική για την πίστη μας λειτουργική πράξη, δίνουν πλέον στην Εκκλησία την μοναδική ευκαιρία να άρει το πέπλο μυστηρίου που καλύπτει μέχρι σήμερα τα σχετικά με την αφή του Αγίου Φωτός, διαφωτίζοντας τους πιστούς όσον αφορά το θεολογικό υπόβαθρο και τον συμβολισμό της ωραίας και ευφρόσυνης αυτής τελετής, και εξηγούμαι.

Υπάρχει, αιώνες τώρα, διάχυτη η πεποίθηση στον ευσεβή μεν, αλλά θεολογικά και λειτουργικά απαίδευτο ορθόδοξο πιστό, που ψάχνει για «θαύματα» προκειμένου να πληρώσει το πνευματικό του κενό, ότι κατά την τελετή αφής το Άγιον Φως κατέρχεται θαυματουργικά «ουρανόθεν» για να ανάψει την λαμπάδα του Πατριάρχου.

Όπως όμως αναφέρει ο διαπρεπείς καθηγητής Κωνσταντίνος Καλοκύρης στο περισπούδαστο σύγγραμμά του «Το Αρχιτεκτονικό Συγκρότημα του Ναού της Αναστάσεως Ιεροσολύμων και το Θέμα του Αγίου Φωτός» πρόκειται για έναν θρύλο, ο οποίος καλλιεργήθηκε στους Άγιους Τόπους μετά την εισβολή των σταυροφόρων και μέσα στα πλαίσια της διαμάχης Ορθοδόξων Λατίνων και Αρμενίων, που ο καθείς διεκδικούσε δι’ εαυτόν το προνόμιο του «λαμβάνειν εξ ουρανού» το ανέσπερο Φως!

Η ευχή την οποία αναπέμπει ο Πατριάρχης προ της αφής μέσα στο Ιερό Κουβούκλιο είναι σαφέστατη και δεν επιδέχεται καμιά παρερμηνεία. Ο Πατριάρχης δεν προσεύχεται για την διενέργεια θαύματος. Απλώς «αναμιμνήσκεται» της θυσίας και της τριημέρου Αναστάσεως του Χριστού και απευθυνόμενος σ’ Αυτόν λέγει: «εκ του επί τούτον τον φωτοφόρον σου Τάφον εκκαιομένου φωτός ευλαβώς λαμβάνοντες, διαδίδομεν τοις πεστεύουσιν εις σε το αληθινόν φως, και δεόμεθά σου όπως αναδείξεις αυτό αγιασμού δώρον...»

Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο Πατριάρχης ανάβει την λαμπάδα του από την ακοίμητη κανδήλα που βρίσκεται πάνω στον Πανάγιο Τάφο. Όπως ακριβώς πράττει ο κάθε Πατριάρχης και ο κάθε κληρικός την ημέρα της Λαμπρής, όταν παίρνει Φως Χριστού από την ακοίμητη κανδήλα που βρίσκεται υπεράνω της συμβολίζουσας τον Τάφο του Κυρίου Αγίας Τράπεζας.

Το μυστήριο όμως που καλλιεργήθηκε γύρω από το τελετουργικό της αφής του Αγίου Φωτός και οι λαϊκές περί αυτού αντιλήψεις στις μέρες μας συνετέλεσαν στην οικειοποίηση και εκμετάλλευση από έξω εκκλησιαστικούς κύκλους της άκρως συμβολικής και κατανυκτικής αυτής λειτουργικής πράξεως της Εκκλησίας μας. Ο λόγος για την διαπόμπευση του Αγίου Φωτός με την οργανωμένη αεροπορική μεταφορά του στον ελλαδικό χώρο, συνοδεία κυβερνητικών παραγόντων, τιμητικών αγημάτων, ευζώνων και προσκόπων (και φυσικά τηλεοπτικών συνεργείων!), προκειμένου όπως ο νεοέλληνας γιορτάσει «αυθεντικό ελληνικό Πάσχα».

Ωσάν οι πρόγονοί μας να μη γιόρταζαν Ανάσταση Χριστού προτού εφευρεθεί το αεροπλάνο! Ή ωσάν οι ανά τα πέρατα της οικουμένης Ορθόδοξοι να μην εορτάζουν Πάσχα Κυρίου, μια και η Ολυμπιακή δεν «πετά» ως τις χώρες τους! Επέστη όμως καιρός να τερματισθεί ο διασυρμός των Θείων. Είναι δε σόλοικο και αποτελεί και αποτελεί ασέβεια το να αποδίδει κανείς «τιμές Αρχηγού Κράτους» στο Άγιον Φως, το οποίο προέρχεται από τον τάφο εκείνου που δήλωσε ότι «η Βασιλεία η εμή ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου»

Μέγας πρωτοπρεσβύτερος ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΕΤΣΗΣ

 

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΩΝ ΠΡΙΓΚΙΠΩΝ ΤΟΥ ΦΑΝΑΡΙΟΥ (ΜΑΡΤΙΟΣ 2010)

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αγαπητέ επισκέπτη του blog δυστυχώς, εδώ και σαράντα επτά χρό­νια ισχυρίζεται ότι ετοιμάζει την σύγκληση μιας Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας, και ακόμη δεν υπάρχει τίποτε σαφές στον ορίζοντα. «Το 1961, σε μια πανορθόδοξη Συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο, εκφράστηκε ο βαθύς πόθος της Συνοδικής συμπορείας όλων των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών. Φαίνεται όμως πως το Πατριαρχείο δεν μπορεί να σηκώσει τόσο βάρος ευθύνης!

Πάνω από 15 αιώνες οι λαοί αυτοί συμβίωναν μέσα σε μια μεγάλη πολιτειακή οντότητα, σε μια δυνατή αυτοκρατορία, πρώτα της Ανατολικής Ρωμαϊκής και κατόπιν της Οθωμανικής. Και στις δύο διαδοχικές εξουσίες κέντρο αναφοράς ήταν η Κωνσταντινούπολη. Στους πέντε τελευταίους αιώνες η καρδιά της Κωνσταντινούπολης ταυτίστηκε με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο οποίο ο Σουλτάνος απέδωσε υπεροχικές αρμοδιότητες έναντι των άλλων επισκόπων της αυτοκρατορίας του, και το οποίο θεώρησε θετικό να εγκολπωθεί πολλά στοιχεία της προηγούμενης αυτοκρατορικής αυλής.

Μετά την δημιουργία των Βαλκανικών κρατών αρχίζει σταδιακά η αποκοπή των συνδετικών κρίκων των λαών με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Οι περιστάσεις και τα γεγονότα είναι γνωστά. Τα τελευταία χτυπήματα προς την πνευματική ηγεσία της Ορθοδοξίας δόθηκαν, το 1922, με τον διωγμό του ορθοδόξου ποιμνίου από τις εστίες του της Ανατολής, και το 1955, με την απογύμνωση της Κωνσταντινούπολης από τον Ορθόδοξο λαό. Σήμερα, δυστυχώς το Οικουμενικό Πατριαρχείο περιορίστηκε σε μια γραφειοκρατική ομάδα κληρικών και επισκόπων, σχεδόν δίχως ποίμνιο, που κουβαλάει στις αποσκευές της το κληρονομητήριο μιας ανεπίστροφης εποχής, και αναζητάει αναγνώριση τίτλων χρεογράφων ενός θησαυρού, που αποσύρθηκε από την κυκλοφορία αιώνες πριν.

Η κατάσταση αυτή γεννάει θλιβερές σκέψεις σε πολλούς. Ακόμη και ο τίτλος «οικουμενικός» θεωρείται προκλητικός από μερικούς. Θυμίζει τις τότε αυτοκρατορικές βλέψεις και τις σημερινές επικυριαρχικές επιδιώξεις του παπισμού. Βέβαια πολλοί διερωτούνται, αν πρέπει στην πολιτική σκοπιμότητα των Σουλτάνων ή των Αυτοκρατόρων, αιώνες πριν, να στηρίζονται σημερινές κυριαρχικές επιδιώξεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Όσο όμως το Οικουμενικό Πατριαρχείο θυμίζει κάποιο ανεπίστροφο ένδοξο παρελθόν, οι σημερινοί λαοί των Βαλκανίων αισθάνονται μετέωροι. Έμειναν δίχως πνευματική ηγεσία.

Οι διατυπώσεις μερικών για «ανασύσταση της Κωνσταντινουπολίτικης αυτοκρατορίας» αυτή την απέλπιδα αναζήτηση φανερώνει. Οι σημερινοί διαχειριστές του Φαναριού δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι ο θησαυρός που κληρονόμησαν είναι πνευματικός και μόνο ως προσωπικό βίωμα θυσίας μπορεί να αποκτήσει αξία. Δυστυχώς συχνά οι ψευδαισθήσεις των πατριαρχικών της Πόλης, τους οδηγούν σε λόγους και πράξεις που συνήθως υποβιβάζουν την Ορθόδοξη πνευματικότητα σε φαντασμαγορικό φολκλόρ.

Και η αναζήτηση ασφάλειας τους οδηγεί σε υπεργολαβίες πολιτικών βλέψεων και γεωστρατηγικών συμφερόντων. Προσπαθούν να επιβάλλουν μια νομική μορφή αναγνώρισης πρωτείου έναντι των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών. Η προσπάθεια όμως αυτή αφήνει να διαφανούν προθέσεις επικυριαρχίας. Κάτι τελείως ξένο στην ορθόδοξη εκκλησιολογία. Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν συνεργάζονται σε πλαίσια συμμαχίας ή ομοσπονδίας, αλλά παρακάθονται ισότιμα γύρω από την μία αγία Τράπεζα και συμμετέχουν στα ίδια τίμια Δώρα του Θεού. Όλες οι τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες εκφράζουν την «Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία» του Χριστού».

Ελάχιστα στοιχεία των σημερινών προσώπων του Φαναρίου ανταποκρίνονται στις πνευματικές αναζητήσεις των πιστών. Τα πρόσωπα της πατριαρχικής βιτρίνας είναι απορροφημένα στο «ένδοξο παρελθόν» και αιχμαλωτισμένα στις εξουσίες που είχαν. Δεν μπορούν να κατανοήσουν τις νέες καταστάσεις στον παγκόσμιο περίγυρο και τις σύγχρονες αντιλήψεις στις κοινωνικές σχέσεις. Επίσκοπος της αμερικανικής ηπείρου έλεγε σε συζήτηση ότι, όσες φορές συζήτησε με αρχιερείς του Πατριαρχείου ζητήματα της Ορθοδοξίας στην Αμερική, νόμιζαν ότι είχαν απέναντι τους έναν αντίπαλο που προσπαθούσε να τους κλέψει τον θησαυρό της εξουσίας τους. Και επιμένουν να επικυριαρχούν στις Ορθόδοξες Εκκλησίες όλου του κόσμου,. . . σαν να είναι ένα δεύτερο Βατικανό! Αυτό που δε μπορεί να κάνει σήμερα το Οικουμενικό Πατριαρχείο μπορεί να το κάνει η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος.

Αν δούμε μάλιστα τις συνθήκες, όπως διαμορφώνονται, θα διαπιστώσουμε ότι σύντομα θα την υποχρεώσουν να μη μένει θεατής των κοσμοϊστορικών διεργασιών που επιτελούνται. Το βάρος ευθύνης της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι αρκετά μεγάλο. Χρειάζονται γενναίες πρωτοβουλίες. Αυτό που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε από το παρελθόν είναι:

1. Η εμπειρία της συνεργασίας και της ενότητας των πρώτων αιώνων εκχριστιανισμού των λαών.

2. Τα ιδανικά της κοινής Ορθόδοξης πίστης, φιλτραρισμένα στην χριστιανική παράδοση της πρώτης χιλιετίας. Η κοινή πίστη και η κοινή εμπειρία προάγουν και σφιχτοδένουν την κοινωνία με την αδελφοσύνη, ανεξάρτητα από γλώσσες, εθνικισμούς και άλλες ομαδοποιήσεις, (π. Γ. Μεταλληνός, Ελληνισμός Μετέωρος, σελ. 19-29).

Πρώτο βήμα της ελληνικής Ορθοδοξίας είναι η εκκλησιαστική ενοποίηση, στις γεωγραφικές διοικήσεις και στις πνευματικές διαφοροποιήσεις.

Δεύτερο βήμα είναι η σύσφιξη των αδελφικών σχέσεων μεταξύ όλων των βαλκάνιων αδελφών. Η δημιουργία μιας Ιεράς Συνόδου των Βαλκανίων θα δώσει τις δυνατότητες προγραμματισμού κοινών δράσεων και άμιλλας των λαών στο στίβο της αγάπης.

Η διαπολιτισμική αγωγή, για την οποία γίνεται σοβαρός λόγος στις μέρες μας, είναι ένας τομέας πολύ αναγκαίος και αρκετά πρόσφορος. Η διαπολιτισμική αγωγή βοηθά τον νέο, αλλά και τον κάθε καλοπροαίρετο πολίτη, να σέβεται την συνύπαρξη διαφορετικών απόψεων, συνηθειών, εθίμων και πολιτισμών.

Έτσι εξισορροπούνται οι διακρίσεις που εμφανίζονται στην κοινωνική καθημερινότητα. Ο Ορθόδοξος χριστιανός εύκολα μπορεί να παραδεχτεί την ισότητα όλων των ανθρώπων και τις νέες μορφές συμβίωσης και συνεργασίας που εμφανίζονται. Τις πρωτοβουλίες αυτές πρέπει πρώτοι να τις αναλάβουμε εμείς οι Έλληνες Ορθόδοξοι και κατόπιν οι άλλοι λαοί της γειτονιάς μας. Τρεις βασικοί λόγοι μας αναγκάζουν να τις δείξουμε πρώτοι: 1) Είμαστε ο πιο ιστορικός λαός σε παράδοση, σε παιδεία, σε οικονομία, σε στρατιωτική ισχύ, σε διεθνείς σχέσεις. 2) Είμαστε ο λαός που πρωτοστάτησε στον εκχριστιανισμό της ευρύτερης περιοχής και προπορεύεται στις ορθόδοξες πολιτισμικές δημιουργίες. 3) Η γλώσσα μας και οι γλωσσικές παραγωγές, στην κλασική αρχαιότητα και στην βυζαντινή Ορθοδοξία, είναι θησαυρός παγκόσμιος.

Δεν υπάρχουν στην παγκόσμια γραμματεία τόσο δυνατά κείμενα, που συγκλονίζουν εσωτερικά τον άνθρωπο, που δονούν τις συνειδήσεις και που διατηρούν την ζωντάνια τους τόσους αιώνες! Το βλέμμα ενός πολιτικού περιγράφει με άλλο τρόπο τα κοινωνικά πλεονεκτήματα της σημερινής Ελλάδας και αξίζει να τα συσχετίσουμε με τις αναγκαίες πρωτοβουλίες της σήμερα στα Βαλκάνια. Σήμερα όλοι οι πολιτισμοί αναζητούν να γνωρίσουν την Αγάπη του Θεού και την σημασία της στις ανθρώπινες σχέσεις.

Όλοι οι πολιτισμοί ψάχνουν την προσωπική σχέση της κάθε ανθρώπινης ύπαρξης με το υπερφυσικό Πρόσωπο του Θεού. Όλοι οι πολιτισμοί έχουν ανάγκη τις υπερβατικές βεβαιότητες που ανεβάζουν ποιοτικά την ανθρώπινη συμβίωση. Η παρουσία της Ορθοδοξίας στον ενοποιημένο ευρωπαϊκό χώρο δεν θα έχει δυναμισμό και πειστικότητα, αν μείνει μόνο με την ελληνική φωνή, ή ακόμα χειρότερα, με την επίπλαστη τυπική επιφάνεια των πατριαρχικών πριγκίπων του Φαναρίου.

Στις σημερινές συνθήκες, ο λόγος ενός φορέα γίνεται τόσο ακουστός όσο πιο μεγάλη ενότητα πολιτών εκφράζει. Οι αναμνήσεις ιστορικού παρελθόντος, μόνο συγκίνηση και οίκτο προκαλούν, όχι διέγερση ψυχών.

Όλες οι βαλκανικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, αγαπητέ επισκέπτη και η ρωσική, προς την οποία φέρονται καχύποπτα μερικοί από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, τρέφουν μεγάλο σεβασμό προς το ιστορικό παρελθόν της Πόλεως. Δεν μπορούν όμως να κατανοήσουν και να δικαιολογήσουν την συμπεριφορά του μερικές στιγμές του 21ου αιώνα.

Voiotosp.blogspot.com

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Κ.Κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: ΤΟ ΑΛΛΟ ΧΡΕΟΣ ΜΑΣ (ΠΕΡΙ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ) 27/3/2010

ΤΟ ΑΛΛΟ ΧΡΕΟΣ ΜΑΣ

Το καίριο ερώτημα είναι αν την ύστατη τούτη στιγμή η κρίση θα λειτουργήσει αφυπνιστικά ή παραλυτικά. Αν θα διεγείρει, δηλαδή, την αναγνώριση της ανάγκης να επαναπροσδιορίσουμε την αυτοσυνειδησία μας και να αγωνιστούμε για την απόκτηση αληθινών πνευματικών αντισωμάτων και ηθικών αντιστάσεων.

Η Οδυνηρή δοκιμασία που περνά η χώρα μας αυτή την περίοδο δεν αφήνει περιθώρια να περιοριστούμε σε έναν ακόμη θεωρητικό προβληματισμό, αλλά καλεί επιτακτικά σε έμπρακτη αντίδραση. Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά αυτής της κρίσης είναι, δίχως αμφιβολία, πολύ ανησυχητικά. Όμως δεν πρέπει να μας διαφύγει ότι πίσω τους κρύβεται ένα πολυδιάστατο σύνολο πολύχρονων και σύνθετων εσωτερικών πολύ σοβαρών παθογενειών.

Ας είμαστε ειλικρινείς: στη δημιουργία και στη διαχρονική επικράτηση όλων αυτών των νοσηρών φαινομένων συμβάλαμε όλοι, και βέβαια πρώτιστα οι ταγοί αυτού του τόπου. Πριν από δύο χρόνια, με αφορμή τα γεγονότα του Δεκεμβρίου 2008, που μετέτρεψαν την Αθήνα σε θέατρο βίας και καταστροφών, είχα διατυπώσει από το ίδιο βήμα την άποψη μου σχετικά με την ευθύνη μας. Το χρέος μας τώρα είναι να προχωρήσουμε πιο πέρα από τις διαπιστώσεις.

Η αδήριτη υποχρέωση μας σήμερα είναι να καλλιεργήσουμε, με την προβολή ενός νέου ζωντανού παραδείγματος, το έδαφος και τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μιας σειράς αλλαγών σε πολλούς τομείς που αφορούν τα ουσιώδη του ιδιωτικού και δημόσιου βίου μας. Πρόκειται για ένα όντως δύσκολο αλλά αναπόδραστο καθήκον. Για την ακρίβεια, μοιάζει σχεδόν αδύνατο ακόμη και να διατυπώσουμε το περιεχόμενο του εγχειρήματος, αφού οι λέξεις φαίνεται να έχουν χάσει κι αυτές την αξία και το νόημά τους. Αν μιλήσει κάποιος για «συστράτευση», «ομοψυχία» ή «συνοχή», κινδυνεύει -δικαίως άλλωστε- να μην τον πιστέψει κανείς.

Εδώ αρχίζει να γίνεται ορατή η σημασία της ενεργού και προφητικής παρουσίας της Εκκλησίας. Το προφητικό χάρισμα της Εκκλησίας δεν είναι το να προλέγει τα μέλλοντα, αλλά, κυρίως, η δυνατότητα να διαγιγνώσκει τα σημεία των καιρών και να ειδοποιεί έγκαιρα και πρόωρα για το πού οδηγούν οι λανθασμένες επιλογές, καλώντας σε εγρήγορση και αντίσταση εναντίον κάθε είδους φθοράς και ευτελισμού του ανθρωπίνου προσώπου και της απαξιώσεως των ουσιωδών του κοινού βίου.

Η προφητική διακονία της Εκκλησίας οφείλει να κρατά σε περιόδους κρίσεως ζωντανή την ελπίδα, προβάλλοντας τη δύναμη της Αναστάσεως. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος είναι σάρκα από τη σάρκα του τόπου μας και συνδεδεμένη απόλυτα με την ιστορική του πορεία. Αυτή η συμπόρευση γέννησε πολιτισμό και τροφοδότησε το γένος μας με μια αξιοθαύμαστη κληρονομιά• έναν θησαυρό που συσσωρεύτηκε στο πέρασμα των αιώνων και οι νεότεροι τον αγνοήσαμε ή τον σπαταλήσαμε απερίσκεπτα.

Όμως υπάρχουν ακόμη τεράστια αποθέματα αυτής της «πνευματικής» παρακαταθήκης και ο Χρυσός δεν σκουριάζει. Δυστυχώς, η ισχύς αυτής της κληρονομιάς κατανοείται συνήθως στατικά, ως θαυμασμός του ένδοξου παρελθόντος, και όχι δυναμικά ως δύναμη που συνεχώς εμπνέει και καινοποιεί. Το γεγονός είναι πως, ανεξάρτητα από τις στρεβλώσεις και τις πρόσφατες οδυνηρές τους εκφάνσεις, το δίπολο ελληνισμός - χριστιανισμός αποτελεί τις ρίζες μας, τους πυλώνες επί των οποίων οικοδομήθηκε και στέκεται η παρουσία μας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Σε αυτήν την κληρονομιά, της οποίας τη σημασία και την αξία επιβεβαιώνουν καθημερινά με τρόπο θαυμαστό και οι πιο σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις και η πιο προηγμένη τεχνολογία, οφείλουμε να σκύψουμε και πάλι ευλαβικά. Εις επίρρωση των λόγων μου, ας μου επιτραπεί να παραθέσω τα λόγια ενός ποιητή μας, του οποίου τελούμε εφέτος το εικοσάχρονο μνημόσυνο: «Η Ελλάδα βγάζει πάντα καλλιτέχνες, και ανάμεσα τους ορισμένοι είναι μεγάλης κλάσεως, αλλά πράγματι η χώρα σαν σύνολο δεν έχει κουλτούρα, δηλαδή έναν καλό μέσο όρο μορφωτικής συγκρότησης του λαού της. Αυτό συμβαίνει γιατί ο τόπος αυτός δεν είχε ποτέ σωστή και δημιουργική εκπαίδευση.

Και αυτό γιατί δεν υπήρξαν ποτέ σταθερότητες ζωής και συναρθρωμένης πραγματικότητας του τόπου. Από τότε που έγινε "ανεξάρτητο" κράτος, η Ελλάδα ζει με πανικούς. Πότε υπερισχύει ο πολιτικός πανικός (κάποια δικτατορία που θα εφορμήσει για να τα κάνει όλα λίμπα), πότε ο οικονομικός πανικός (μια κατάρρευση της οικονομίας που θα μας εκμηδενίσει), πότε όλα τα κακά μαζί. Τέτοια υπήρξε ως τα σήμερα η ιστορία της "ανεξάρτητης" Ελλάδας» (Νίκος Καρούζος).

Η «ανεξάρτητη» Ελλάδα, όπως την ξέρουμε σήμερα, διολίσθησε σε έναν όλο και περισσότερο μεταπρατικό τρόπο πολιτισμικής και οικονομικής εξέλιξης, που σημαίνει σε μια πλήρη αποστασιοποίηση από ό,τι συνιστούσε τα ουσιώδη της πολιτισμικής της ταυτότητας, της ελληνικής και της χριστιανικής της αυτοσυνειδησίας. Τούτο σημαίνει την απώλεια όλων εκείνων των συστατικών του ήθους που είχε σμιλεύσει το ζύμωμα της ορθόδοξης εκκλησιαστικής παράδοσης με την αδιάκοπη συνέχεια του αρχαιοελληνικού, βυζαντινού και μεταβυζαντινού πολιτισμού.

Έτσι, άλλοτε ανεπίγνωστα και άλλοτε χάριν ιδεολογικοποιημένων μιμητισμών ενός «διαφωτισμένου» εξευρωπαϊσμού χωρίς κριτήρια και δίχως αντιστάσεις αυτογνωσίας, επικράτησε προοδευτικά η ατομοκεντρική ενδοστρέφεια και η πλήρης παράδοση στην υπερκαταναλωτική ευδαιμονία. Η απληστία και ο εγωκεντρισμός έγιναν πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Αυτή η αυτοκαταστροφική τάση εκφράστηκε πολύ συχνά είτε ως προσπάθεια περιθωριοποιήσεως της Εκκλησίας είτε ως γενικότερη επιθυμία αποκοπής από την πολιτισμική μας παράδοση προς χάριν της ένταξής μας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι υπό όρους και με τρόπους που οδήγησαν την Ελλάδα στην απογύμνωση από αντιστάσεις και ουσιώδη αξιακά κριτήρια.

Σε αυτή τη παγίδα πέσαμε όλοι, εκκκλησιαστικοί ή πολιτικοί ηγέτες, άνθρωποι του πνεύματος και της τέχνης, υπεύθυνοι της παιδείας, διανοούμενοι ή απλοί πολίτες. Έτσι, η τελική πλήρης συμμετοχή μας και στην πρόσφατη παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία είναι απότοκη της απληστίας και του μεταδιαφωτιστικού εγωκεντρικού πολιτικού και οικονομικού αμοραλισμού, δεν είναι παρά ένα σύμπτωμα και όχι η αιτία της νόσου. Η ελπίδα να επιβιώσει κάποιος σε περιπτώσεις τέτοιων σοβαρών κρίσεων εξαρτάται από το αν θα βρει τρόπους να απαλείψει τις αιτίες που οδήγησαν στην καταστροφική πορεία, να δημιουργήσει δυνάμεις αντιστάσεως και να καταπολεμήσει τους παθογόνους παράγοντες.

Τότε όμως η έμπρακτη απάντηση και η συμβολή στην αντιστροφή της πορείας προς την πλήρη κατάρρευση δεν μπορεί να εξαντληθούν απλώς σε προτάσεις υπέρβασης της οικονομικής κρίσης, πράγμα το οποίο άλλωστε οι αρμόδιοι πολιτικοί παράγοντες διαβεβαιώνουν ότι θα επιτευχθεί σε σχετικά σύντομο ή έστω κάπως απώτερο χρονικό διάστημα. Το καίριο ερώτημα είναι αν την ύστατη τούτη στιγμή η κρίση θα λειτουργήσει αφυπνιστικά ή παραλυτικά.

Αν θα διεγείρει, δηλαδή, την αναγνώριση της ανάγκης να επαναπροσδιορίσουμε την αυτοσυνειδησία μας και να αγωνιστούμε για την απόκτηση αληθινών πνευματικών αντισωμάτων και ηθικών αντιστάσεων. Τούτο σημαίνει πρώτιστα αν θα συνειδητοποιήσουμε την επιτακτική ανάγκη ανασυγκροτήσεως της εθνικής μας παιδείας, ενσωματώνοντας το νόημα της αληθινής παιδείας στην εκπαίδευση, με τρόπο ώστε αυτό να διαχυθεί σε όλο το εκπαιδευτικό σύστημα, επηρεάζοντας ουσιαστικά τον συλλογικό και τον προσωπικό βίο του σύγχρονου Έλληνα.

Κατά προέκταση, απαιτείται η θεσμική και πολιτισμική δημιουργία παρεμβάσεων, με στόχο την επιμόρφωση, δηλαδή την πνευματική ανατροφοδότηση, όλου του λαού. Ενός λαού που μέχρι πρόσφατα τραγουδούσε στις ταβέρνες στίχους και μουσικές βραβευμένες με Νόμπελ και σήμερα τραμπαλίζεται υπνωτισμένος σε ήχους και στίχους κενούς νοήματος και άσχετους με τα πραγματικά του προβλήματα και τους καημούς του. Ενός λαού που μέσα σε αυτή την ύπνωση αιφνιδιάζεται και δεν ξέρει πώς να αντιδράσει όταν του προτείνουν να πουλήσει την Ακρόπολη για να εξασφαλίσει δάνειο πρόσκαιρης επιβίωσης.

Είναι καιρός λοιπόν να αναζητήσουμε τρόπους πνευματικής αφύπνισης και καλλιέργειας, που θα μας θωρακίσουν απέναντι στην καταλυτική δύναμη της παρακμής. Να ξαναφτιάξουμε τις ασπίδες προστασίας μας με τη δυναμική επίγνωση ότι δεν έχουμε πια πολλές επιλογές «Η ταν ή επί τας».

Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

27/3/2010

«Την ψυχωφελή, πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, και την Αγίαν Εβδομάδα τον πάθους σον, αιτούμεν κατιδείν Φιλάνθρωπε …» Με αυτά τα λόγια του στιχηρού στον εσπερινό της Παρασκευής, πριν την Κυριακή των Βαΐων, τελειώνει η Μεγάλη Σαρακοστή. Μπαίνουμε πια στην «Αγία Εβδομάδα», στην περίοδο του εορτασμού των παθών του Χριστού, του Θανάτου και της Αναστάσεως Του. Περίοδος που αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου .

Τα γεγονότα της διπλής γιορτής, η ανάσταση του Λαζάρου και η είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, αναφέρονται στα λειτουργικά κείμενα σαν «προοίμιο του Σταυρού». Έτσι, για να καταλάβουμε καλύτερα αυτά τα γεγονότα, θα πρέπει να τα δούμε μέσα στα πλαίσια της Μεγάλης Εβδομάδας.

Το κοινό απολυτίκιο των δύο αυτών ημερών: «την κοινήν ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος, εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεός…» μας βεβαιώνει, με κατηγορηματικό τρόπο, για την αλήθεια της κοινής ανάστασης. Είναι πολύ σημαντικό ότι μια από τις μεγάλες γιορτές της Εκκλησίας μας, η θριαμβευτική είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, γίνεται ο οδηγός στην πορεία μας μέσα στο σκοτάδι του Σταυρού.

Έτσι το φως και η χαρά λάμπουν όχι μόνο στο τέλος της Μεγάλης Εβδομάδας αλλά και στην αρχή της. Το φως και η χαρά φωτίζουν αυτό το σκοτάδι και αποκαλύπτουν το βαθύ και τελικό νόημα του.

Όλοι όσοι είναι εξοικειωμένοι με την Ορθόδοξη λατρεία γνωρίζουν τον ιδιότυπο, σχεδόν παράδοξο, χαρακτήρα των ακολουθιών του Σαββάτου του Λαζάρου. Είναι, θα λέγαμε, Κυριακή και όχι Σάββατο, δηλαδή έχουμε μέσα στο Σάββατο αναστάσιμη ακολουθία.

Ξέρουμε ότι το Σάββατο είναι βασικά αφιερωμένο στους τεθνεώτες και η Θεία Λειτουργία γίνεται στη μνήμη τους. Όμως το Σάββατο του Λαζάρου είναι διαφορετικό. Η χαρά που διαποτίζει τις ακολουθίες αυτής της ημέρας τονίζει ένα κεντρικό θέμα: την επερχόμενη νίκη του Χριστού κατά του Άδη.

Άδης είναι ο βιβλικός όρος που χρησιμοποιείται για να ορίσει το θάνατο με την παγκόσμια δύναμη του, που με τα αδιαπέραστα σκότη και τη φθορά καταπίνει κάθε ζωή και δηλητηριάζει ολόκληρο το σύμπαν. Αλλά τώρα, με την ανάσταση του Λαζάρου, ο «θάνατος αρχίζει να τρέμει». Ακριβώς από δω αρχίζει η αποφασιστική μονομαχία ανάμεσα στη Ζωή και το Θάνατο και μας προσφέρει το κλειδί για μια πλήρη κατανόηση του λειτουργικού μυστηρίου του Πάσχα.

Στην πρώτη Εκκλησία, το Σάββατο του Λαζάρου ονομαζόταν «αναγγελία του Πάσχα». Πραγματικά αυτό το Σάββατο αναγγέλει, προμηνύει, το υπέροχο φως και τη γαλήνη του επομένου Σαββάτου, του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου, που είναι ημέρα του Ζωηφόρου Τάφου.

Το πρώτο μας βήμα ας είναι η προσπάθεια να καταλάβουμε το εξής: ο Λάζαρος, ο φίλος του Ιησού Χριστού, είναι η προσωποποίηση όλου του ανθρωπίνου γένους και φυσικά κάθε ανθρώπου ξεχωριστά . Η Βηθανία, η πατρίδα του Λαζάρου, είναι το σύμβολο όλου του κόσμου, είναι η πατρίδα του καθενός. Ο καθένας από μας δημιουργήθηκε να είναι φίλος του Θεού και κλήθηκε σ’ αυτή τη θεϊκή Φιλία που είναι η γνώση του Θεού, η κοινωνία μαζί Του, η συμμετοχή στη ζωή Του. «Εν αύτω ζωή ην, και η ζωή ην το φως των ανθρώπων» (Ιω. 1, 4).

Και όμως αυτός ο φίλος (ο άνθρωπος), τον οποίο τόσο αγαπάει ο Θεός και τον οποίο μόνο από αγάπη δημιούργησε , δηλαδή τον έφερε στη ζωή, τώρα καταστρέφεται, εκμηδενίζεται από μια δύναμη που δεν τη δημιούργησε ο Θεός: το θάνατο . Ο Θεός συναντάει μέσα στον κόσμο, που Αυτός δημιούργησε, μια δύναμη που καταστρέφει το έργο Του και εκμηδενίζει το σχέδιο Του. Έτσι ο κόσμος δεν είναι πια παρά θρήνος και πόνος, δάκρυα και θάνατος.

Πως είναι δυνατόν αυτό; Πως συνέβηκε κάτι τέτοιο; Αυτά είναι ερωτήματα που διαφαίνονται στη λεπτομερή διήγηση που κάνει ο Ιωάννης στο Ευαγγέλιο του για τον Ιησού Χριστό όταν έφτασε στον τάφο του φίλου Του Λαζάρου. «Που τεθείκατε αυτόν; λέγουσι αυτώ · Κύριε έρχου και ίδε. Εδάκρυσεν ο Ιησούς». (Ιω. 11, 35). Γιατί, αλήθεια, ο Κύριος δακρύζει βλέποντας το νεκρό Λάζαρο αφού γνωρίζει ότι σε λίγα λεπτά ο ίδιος θα του δώσει ζωή;

Μερικοί Βυζαντινοί υμνογράφοι βρίσκονται σε αμηχανία σχετικά με το αληθινό νόημα αυτών των δακρύων. Μιλάνε για δάκρυα που χύνει η ανθρώπινη φύση του Χριστού, ενώ η δύναμη της ανάστασης ανήκει στη θεϊκή Του φύση. Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία μας διδάσκει ότι όλες οι πράξεις του Χριστού ήταν «Θεανδρικές», δηλαδή θεϊκές και ανθρώπινες ταυτόχρονα.

Οι πράξεις Του είναι πράξεις ενός και του αυτού Θεού-Ανθρώπου, του σαρκωμένου Υιού του θεού. Αυτός, λοιπόν, που δακρύζει δεν είναι μόνο Άνθρωπος αλλά και Θεός, και Αυτός που καλεί το Λάζαρο να βγει από τον τάφο δεν είναι μόνο Θεός αλλά και Άνθρωπος ταυτόχρονα.

Επομένως αυτά τα δάκρυα είναι θεία δάκρυα. Ο Ιησούς κλαίει γιατί βλέπει το θρίαμβο του θανάτου και της καταστροφής στον κόσμο το δημιουργημένο από τον Θεό.

«Κύριε, ήδη όζει…», λέει η Μάρθα και μαζί της o ι παρεστώτες Ιουδαίοι, προσπαθώντας να εμποδίσουν τον Ιησού να πλησιάσει το νεκρό. Αυτή η φοβερή προειδοποίηση αφορά ολόκληρο τον κόσμο, όλη τη ζωή. Ο Θεός είναι η ζωή και η πηγή της ζωής.

Αυτός κάλεσε τον άνθρωπο να ζήσει μέσα στη θεία πραγματικότητα της ζωής και εκείνος τώρα «όζει» (μυρίζει άσχημα). Ο κόσμος δημιουργήθηκε να αντανακλά και να φανερώνει τη δόξα του Θεού και εκείνος «όζει»…

Στον τάφο του Λαζάρου ο Θεός συναντά το Θάνατο, την πραγματικότητα που είναι αντι-ζωή, που είναι διάλυση και απόγνωση. Ο Θεός συναντά τον εχθρό Του, ο οποίος του απέσπασε τον κόσμο Του και έγινε ο ίδιος «άρχων του κόσμου τούτου». Και όλοι εμείς που ακολουθούμε τον Ιησού Χριστό καθώς πλησιάζει στον τάφο του Λαζάρου, μπαίνουμε μαζί Του στη «δική Του ώρα» («ιδού ήγγικεν η ώρα…») · στην ώρα για την όποια πολύ συχνά είχε μιλήσει και την είχε παρουσιάσει σαν το αποκορύφωμα, το πλήρωμα ολοκλήρου του έργου Του.

Ο Σταυρός, η αναγκαιότητα του και το παγκόσμιο νόημα του αποκαλύπτονται με την πολύ σύντομη φράση του Ευαγγελίου: «και εδάκρυσεν ο Ιησούς…». Τώρα μπορούμε να καταλάβουμε γιατί δάκρυσε : αγαπούσε το φίλο Του Λάζαρο και γι’ αυτό είχε τη δύναμη να τον φέρει πίσω στη ζωή. Η δύναμη της Ανάστασης δεν είναι απλά μια θεϊκή «δύναμη αυτή καθ’ εαυτή», αλλά είναι δύναμη αγάπης, ή μάλλον η αγάπη είναι δύναμη.

Ο Θεός είναι Αγάπη και η Αγάπη είναι Ζωή. Η Αγάπη δημιουργεί Ζωή… Η Αγάπη, λοιπόν, είναι εκείνη που κλαίει μπροστά στον τάφο και η Αγάπη είναι εκείνη που επαναφέρει τη ζωή. Αυτό είναι το νόημα των θεϊκών δακρύων του Ιησού.

Μέσα απ’ αυτά η αγάπη ενεργοποιείται και πάλι – αναδημιουργεί, απολυτρώνει, αποκαθιστά τη σκοτεινή ζωή του ανθρώπου: «Λάζαρε, δεύρο έξω!..» Προσταγή απολύτρωσης. Κάλεσμα στο φως. Ακριβώς γι’ αυτό το Σάββατο του Λαζάρου είναι το προοίμιο και του Σταυρού, σαν τη μέγιστη θυσία της αγάπης, και της Ανάστασης, σαν τον τελικό θρίαμβο της αγάπης.