09 Ιανουαρίου, 2010

Ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας κ. Νεκταρίου την ημέρα των Θεοφανείων σχετικά για την κάθαρση της ψυχής 6/1/2010.

image

Από πολλές πλευρές γίνεται λόγος στην εποχή μας για την ανάγκη κάθαρσης στη ζωή μας. Τόσο στο πολιτικό όσο και στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο ο κόσμος και ο άνθρωπος ζητά να υπάρχει η διαφάνεια, το ήθος, η καθαρότητα από όσους έχουν αναλάβει να υπηρετούν το σύνολο, τους πολλούς. Πολλώ δε μάλλον η ανάγκη αυτή γίνεται επιτακτικότερη σε περιόδους κρίσεως. Συνδέεται η κάθαρση αυτή με την ηθική πορεία του ανθρώπου. Χωρίς ήθος και ηθική διάσταση, δεν είναι δυνατή η κοινωνική πρόοδος.

Ο ηγέτης, ο ταγός της κοινωνίας, οφείλει να είναι καθαρός, δηλαδή τίμιος, ανεξάρτητος από συμφέροντα και επηρεασμούς και με γνώμονα της στάσεώς του το κοινό καλό και όχι το ατομικό συμφέρον. Ο λόγος περί της καθάρσεως ακούγεται ευχάριστος στους πολλούς. Κι αυτό διότι προϋποθέτει ότι οι πολλοί είμαστε καθαροί και επομένως ζητούμε από τους λίγους που κατέχουν εξέχουσες θέσεις στην κοινωνία να μας μιμηθούν. Πόσο όμως αυτονόητο είναι αυτό; Η συλλογική μας νοοτροπία διαπνέεται από μία γενικευμένη υποκρισία. Διότι η καθαρότητα δεν μπορεί να επιβληθεί στους συγκριτικά λίγους εκείνους ταγούς μας, εάν δεν είναι χαρακτηριστικό όλης της κοινωνίας.

Μόνο εάν υπάρχει συλλογική και συνολική αποδοκιμασία της αδιαφάνειας, της αδικίας, της εκμεταλλεύσεως, της ιδιοτελείας, τότε η κάθαρση γίνεται συλλογικό βίωμα με πραγματικό αντίκρυσμα. Αλλιώς, εάν στην καθημερινότητά μας επιζητούμε την ανομία, προς ίδιον όφελος, τότε είναι μάταιο να ζητούμε από τους προεξάρχοντας να ξεχωρίζουν για την καθαρότητα του ήθους τους. Η λαϊκή παροιμία είναι ξεκάθαρη: «Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω».

Οι προβληματισμοί μας αυτοί συναντούν ένα άλλο, πιο στέρεο κριτήριο τοποθετήσεως, εάν δούμε την θεολογία της Εκκλησίας μας, και μάλιστα, εξ αφορμής της μεγάλης Δεσποτικής εορτής των Θεοφανείων, με την οποία ολοκληρώνεται το Άγιο Δωδεκαήμερο. Στην υμνολογία της ημέρας ψάλλουμε: «Ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις, ρείθρα περιβάλλεται σήμερον τα Ιορδάνεια .  και την εμήν καθαίρεται κάθαρσιν, ο του κόσμου αίρων την αμαρτίαν»(στιχηρό των Αίνων του Όρθρου της εορτής των Θεοφανείων). Για την πίστη μας δεν υπάρχει άνθρωπος που από μόνος του να μπορεί να είναι καθαρός. Κι αυτό διότι η φύση μας είναι αμαυρωμένη από την αμαρτία. Ο καθένας μας καλείται κάθε ώρα και στιγμή να παλέψει εντός του με την αμαρτία και το κακό.

Να επιλέξει να ακολουθήσει το θέλημα και τον δρόμο του Θεού ή το ίδιον θέλημα, το θέλημα της αποστασίας και αυτοθεοποιήσεως, το θέλημα του ιδίου συμφέροντος, που καθίσταται ιδιαίτερα ελκυστικό, καθότι υπόσχεται στο «εγώ» την ευτυχία. Η συνεχής περιπέτεια τόσο της ανθρωπότητος συλλογικά, όσο και του καθενός από εμάς προσωπικά, που μεταφράζεται σε συνάντηση με τον θάνατο και κάθε λογής μορφή του (μίσος, πόλεμος, κακία, χωρισμός, διάσπαση, πόνος, ασωτία, ανικανότητα ομονοίας και συμπορεύσεως, χρήση του άλλου και εκμετάλλευσή του προς το ίδιον όφελος), πείθει τον καθέναν μας για την ήττα μας μακριά από τον Θεό.

Επομένως, πριν ζητήσουμε από τους άλλους να είναι καθαροί, οφείλουμε να το ζητήσουμε από τον εαυτό μας. Και τούτο δεν μπορεί να καταστεί εφικτό άνευ της σχέσεως με τον Χριστό. Γι’ αυτό ο Κύριός μας προσλαμβάνει ολόκληρη την ανθρώπινη φύση, εκείνος που ενδύεται και περιβάλλεται τον ουρανό ολόκληρο ως νεφέλη πέριξ αυτού, και μάλιστα εισέρχεται στα Ιορδάνεια ρείθρα για να μας δείξει ότι είναι τέλειος άνθρωπος.

Δεν έχει ανάγκη να βαπτιστεί το βάπτισμα του Ιωάννου του Προδρόμου, το οποίο ήταν συμβολική κίνηση που αποδείκνυε την μετάνοια των βαπτιζομένων για τις αμαρτίες τους και την επιθυμία τους για μία νέα ζωή, σύμφωνη με το θέλημα του Θεού, ζωή καθαρότητος, χαράς και πνευματικής ανόδου. Ο Χριστός δεν είχε αμαρτίες. Εισέρχεται όμως στον Ιορδάνη για να δείξει ότι είναι κατά πάντα άνθρωπος και ότι γεννήθηκε στον κόσμο για να οδηγήσει τον άνθρωπο στο Θεό.

Γι’ αυτό και είναι ο μόνος ο Οποίος μπορεί να φέρει την κάθαρση του νου, της καρδιάς, του σώματος, της υπάρξεως δηλαδή ολόκληρης, γιατί στο πρόσωπό Του νικιέται η ανθρώπινη αμαρτία. Ο Χριστός επιλέγει τον δρόμο της υπακοής στο θέλημα του Θεού, τον δρόμο της παραιτήσεως από το «εγώ» Του και τα δικαιώματά Του και ακολουθεί αυτόν τον δρόμο μέχρι τον Γολγοθά, μέχρι θανάτου. Παρότι η ανθρώπινη φύση Του έχει την δυνατότητα να κάνει τα πάντα, ακόμη και να αυτοθεωθεί, ο Χριστός επιλέγει την υποταγή του ανθρωπίνου θελήματος στο θεϊκό, δείχνοντάς μας ότι μόνο έτσι νικιέται η αμαρτία, μόνο έτσι αποκτιέται η κάθαρση. Ματαιοπονούμε λοιπόν εάν ζητούμε κάθαρση στον κόσμο μας χωρίς Χριστό. Ματαιοπονούμε εάν ζητούμε κάθαρση χωρίς τη ζωή της Εκκλησίας. Όσο αναπτυγμένη και αν είναι η διάθεση του ανθρώπου για προσφορά στο σύνολο, είναι σχεδόν ακατόρθωτο να αντισταθεί ο καθένας στον πειρασμό να μην αξιοποιήσει ό,τι του δίδεται, προς ίδιον όφελος.

Κανένας νόμος δεν μπορεί να κάνει τον άνθρωπο να νικήσει την αμαυρωμένη φύση. Μόνο η πίστη και η υπακοή στο νόμο του Θεού, μόνο η σχέση με τον Μονογενή Υιό και Λόγο του Θεού μπορεί να δώσει την αληθινή κάθαρση. Κι εδώ η ευθύνη είναι όλων μας και όχι μόνο των όποιων ταγών. Η διαφθορά στην εποχή μας είναι αυξημένη. Το ίδιο και η αμαρτία υπερπλεονάζει. Αντί για υποκριτικές ρητορείες, αντί για νόμους και κοινωνικούς μηχανισμούς, η Εκκλησία μας καλεί σήμερα να αναζητήσουμε το αληθινό νόημα της καθάρσεως στη σχέση με τον Επιφανέντα Θεό.

Στον νέο Ιορδάνη που είναι η ζωή της πίστεως, το Βάπτισμα της Εισόδου μας σ’ αυτήν και το Βάπτισμα του Αγιασμού μας το οποίο μας δίδεται ως μεταμορφωτική δωρεά, όταν αγωνιζόμαστε εν τοις μυστηρίοις της πίστεως και ζητούμε την παρουσία του Χριστού στην καθημερινότητά μας. Και όταν επέλθει η κάθαρση της καρδιάς και της ζωής μας, τότε θα είναι πλέον αυτονόητο ότι και στη συλλογική μας πραγματικότητα θα γίνουν όλα καλύτερα.                 

Χρόνια Πολλά κι ευλογημένα!

Ο επιφανείς Θεός να φωτίζει και να αγιάζει

όλους και τον κόσμο μας!