22 Μαρτίου, 2009

Διδαχές της 25ης Μαρτίου 1821


"Ο κόσμος μας έλεγε τρελλούς. Ημείς αν δεν είμεθα τρελλοί, δεν εκάναμεν την επανάσταση, διατί ηθέλαμε συλλογισθεί πρώτον δια πολεμοφόδια, καβαλλαρία μας, πυροβολικό μας, ηθέλαμε λογαριάσει τη δύναμη την ιδικήν μας και την τούρκικη δύναμη. Τώρα οπού τελειώσαμε με καλό τον πόλεμό μας, μακαριζόμεθα, επαινόμεθα. Αν δεν ευτυχούσαμε, ηθέλαμε τρώγει κατάρες, αναθέματα…


Οι περισσότεροι απ' αυτούς στην αρχή της επανάστασης ήταν χωρίς άρματα κι άλλοι είχαν μαχαίρας, άλλοι σουγλιά και αι σημαίαι των περισσοτέρων ήταν τσεμπέρες των γυναικών των. Ερωτούσαν οι απλοί Έλληνες τότε ο ένας τον άλλο τι εμαζώχθημεν εδώ και τι θα κάνομε. Οι δε καπεταναίοι τους έλεγαν ότι εμαζώχθημεν να σκοτώσουμε τους Τούρκους δια να ελευθερωθώμεν".


Αυτές οι αφηγήσεις του Κολοκοτρώνη και του υπασπιστή του και ιστοριογράφου Φωτάκου δείχνουν εύγλωττα τις δυσκολίες του Μεγάλου Ξεσηκωμού του '21, το παράτολμο εγχείρημα των ρακένδυτων Ελλήνων να τα βάλουν με την Οθωμανική Αυτοκρατορία για ν' αποκτήσουν την ελευθερία τους την οποία αρχικά έπρεπε οι ίδιοι να συλλάβουν ως ιδέα αποβάλλοντας τη νοοτροπία του ραγιά και έπειτα ν' αγωνιστούν για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού.


Αλλά πως οι Έλληνες μετά από τετρακόσια χρόνια δουλείας επαναστάτησαν αποζητώντας τη λευτεριά και την εθνική ανεξαρτησία;


Χάρη στην ύπαρξη φωτισμένων ανθρώπων οι οποίοι με το λόγο τους "ξύπνησαν" την εθνική συνείδηση. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός συμβούλευε: "Δε βλέπετε ότι το γένος μας αγρίευσεν από την αμάθεια και εγίναμε όλοι ωσάν θηρία; Δια τούτο σας συμβουλεύω να κάμετε σχολείο. Να σπουδάζετε κι εσείς αδελφοί…Το σχολείο φωτίζει τους ανθρώπους.


Και εσείς γονείς, να παιδεύεται τα παιδιά σας εις τα χριστιανικά ήθη, να τα βάνετε να μανθάνουν γράμματα. Να κάμετε τρόπο εδώ εις την χώρα σας να βρήτε έναν διδάσκαλον να τον πληρώνετε να σας μαθαίνη τα παιδιά σας, ότι αμαρτάνετε πολύ να τα αφήνετε αγράμματα και τυφλά. Και μη μόνο φροντίζετε να τους αφήνετε πλούτη. Καλύτερα να τα αφήνετε φτωχά και γραμματισμένα, παρά πλούσια και αγράμματα". Αλλά δεν ήταν μόνο η καταπίεση και η ανελευθερία ο μοναδικός λόγος της επανάστασης του '21. Ήταν η πίστη σε διαχρονικές αξίες και η συνειδητοποίηση της εθνικής ταυτότητας. Διαβάζουμε στον όρκο των Φιλικών: "Ορκίζομαι εις σε, ω ιερά και αθλία πατρίς! Ορκίζομαι εις τα πολυχρόνιους βασάνους σου. Ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα, τα οποία τόσους αιώνας έχυσαν τα ταλαίπωρα τέκνα σου!


Εις τα ίδια μου δάκρυα τα οποία χύνω κατ' αυτήν την στιγμήν! Εις τη μέλλουσαν ελευθερίαν των ομογενών μου ότι αφιερώνομαι όλος εις σε. Εις το εξής συ θέλεις είσαι η αιτία και ο σκοπός των διαλογισμών μου, το όνομά σου ο διαλογισμός των πράξεών μου και η ευτυχία σου ανταμοιβή των κόπων μου".


Ο Μακρυγιάννης στ' απομνημονεύματά του έχει αντιληφθεί τη βαθύτερη σημασία του Αγώνα: "Είχα δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια - φαίνονταν οι φλέβες, τόση εντέλεια είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα' χαν πάρει κάτι στρατιώτες και στ' Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων - χίλια τάλλαρα γύρευαν… Πήρα τους στρατιώτες και τους μίλησα: Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι' αυτά πολεμήσαμε!".


Επίκαιρο και διαχρονικό είναι το μήνυμά του προς εμάς τους Νεοέλληνες και όλους τους επιγόνους: "Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Το λοιπόν δουλέψαμε όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγη ούτε ο δυνατός "εγώ", ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς "εγώ"; Όταν αγωνιστεί μόνος του να φκειάση ή να χαλάση, να λέγη εγώ, όταν όμως αγωνίζονται πολλοί να φκειάσουν, τότε να λένε "εμείς". Είμαστε εις το "εμείς" κι όχι εις το "εγώ".


Θα κλείσουμε την αναφορά στη σημερινή εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου και το νόημά της με τις συμβουλές του Κολοκοτρώνη προς τους νέους: "Να μην έχετε πολυτέλεια, να μην πηγαίνετε στους καφενέδες και τα μπιλιάρδα. Να δοθείτε εις τας σπουδάς σας, και καλλίτερα να κοπιάσετε ολίγον δύο και τρεις χρόνους, και να ζήσετε ελεύθεροι εις το επίλοιπον της ζωής σας, παρά να περάσετε τεσσάρους, πέντε χρόνους τη νεότητά σας και να μείνετε αγράμματοι.


Να σκλαβωθείτε εις τα γράμματά σας. Η προκοπή σας και η μάθησή σας να μη γίνει σκεπάρνι μόνο δια το άτομό σας, αλλά να κοιτάζει το καλό της Κοινότητας, και μέσα εις το καλό αυτό ευρίσκεται και το δικό σας… Εις εσάς μένει να στολίσετε τον τόπο όπου εμείς ελευθερώσαμε. Και δια να γίνει τούτο, πρέπει να έχετε ως θεμέλια της πολιτείας, την ομόνοια, την θρησκεία και την ελευθερία".


Ακολουθεί ο Όρκος της 17ης Μαρτίου 1821:


Στις 17 Μαρτίου του 1821 στην Αρεόπολη συγκεντρώθηκαν οι πρόκριτοι της Μάνης και όλοι οι ένοπλοι Μανιάτες με αρχηγό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που είχε εκλεγεί αρχηγός από τη Συνέλευση των Κιτριών. Εκεί μετά τη δοξολογία, μπροστά στον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών, ύψωσαν το λάβαρο του Αγώνα, δηλαδή τη Μανιάτικη Σημαία. Η σημαία ήταν λευκή, με μπλε σταυρό στη μέση. Στη πάνω πλευρά έγραφε «ΝΙΚΗ ή ΘΑΝΑΤΟΣ» και στη κάτω το ένδοξο «ΤΑΝ ή ΕΠΙ ΤΑΣ».


Εκεί κήρυξαν το πόλεμο στη Τούρκικη αυτοκρατορία, γι' αυτό η σημαία τους έγραφε «ΝΙΚΗ Η' ΘΑΝΑΤΟΣ» και όχι «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ», επειδή η Ελευθερία για τους Μανιάτες ήταν δεδομένη. Επανάσταση έκαναν οι υπόλοιποι Έλληνες που διεκδικούσαν την Ελευθερία τους.


Τον παρακάτω όρκο απάγγειλε ο ιερός κλήρος και επαναλάμβαναν οι αρματωμένοι Μανιάτες :


«Ορκίζομαι,
εις το όνομα του Παντοδύναμού μας Θεού,
εις το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού
και της Αγίας Τριάδος,
να χύσω και την υστέραν ρανίδα του αίματός μου,
υπέρ πίστεως και Πατρίδος.


Ορκίζομαι,
να μη βλέψω εις τα όπισθεν
εάν δεν αποδιώξω τον εχθρόν της Πατρίδος
και της Θρησκείας μου.


Ορκίζομαι,
«Ταν ή επί Τας» και «Νίκη ή Θάνατος»
υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.



«Περισσότερη έγνοια για τους αδύναμους»


Δεν πίστευαν στ’ αφτιά τους οι συνεργάτες του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου όταν κατά τη διάρκεια μιας πρωινής σύσκεψης άκουσαν από τα χείλη του το περίεργο αίτημα που είχε:


«Θέλω να μου δίνετε το μισθό μου σε χαρτονομίσματα των πενήντα ευρώ», τους είπε και εκείνοι άρχιζαν να τον κοιτάζουν απορημένοι. Μόνο ένας κατάλαβε. Οσοι γνωρίζουν από παλιά τον προκαθήμενο της Ελλαδικής Εκκλησίας ξέρουν ότι συνηθίζει να «μοιράζει» μυστικά μεγάλο μέρος του μισθού του σε ανήμπορους ανθρώπους. Οχι ότι τα λεφτά τού περισσεύουν. Οι αποδοχές του μόλις που φτάνουν τις 2.000 ευρώ, ενώ οι τραπεζικές του καταθέσεις είναι πενιχρές. Ωστόσο, ο Ιερώνυμος θέλει να έχει πάντοτε στην τσέπη του χρήματα. Το δόγμα του Αρχιεπισκόπου, ένα χρόνο από τότε που εξελέγη στο αξίωμά του, είναι απλό: «Λιγότερη σπατάλη και λιγότερα έξοδα για τον εαυτό μας, περισσότερα χρήματα, περισσότερη έγνοια για τους οικονομικά αδύναμους».

Επί μακαριστού Χριστόδουλου τα έξοδα διαβίωσης και οι δαπάνες ξενίας έφταναν τις 130.000 ευρώ ετησίως. Ο κ. Ιερώνυμος έδωσε εντολή για τη δραστική περικοπή τους, ώστε να φτάσουν τις 10.000 ευρώ ετησίως.

- Πούλησε δύο από τα πέντε αυτοκίνητα που διέθετε η Αρχιεπισκοπή, μάρκας BMW.


- Αρνήθηκε να διαμείνει στην οικία του Αρχιεπισκόπου στο Ψυχικό και κοιμάται στο Συνοδικό Μέγαρο της οδού Αγίας Φιλοθέης, το οποίο χτίστηκε, όπως ανακάλυψε δηλώνοντάς το στο Κτηματολόγιο, το 1896.


- Εδωσε εντολή για την πλήρη μηχανογράφηση των δαπανών, την πορεία των οποίων παρακολουθεί μέσα από τα e-mail που φτάνουν καθημερινά στο λάπτοπ που του δώρισαν οι συνεργάτες του.


Πώς αξιοποιούνται οι 120.000 ευρώ που εξοικονομήθηκαν;


Ο Αρχιεπίσκοπος έδωσε εντολή να στηρίζονται, όταν είναι επιτρεπτό, ανήμποροι άνθρωποι. Πρόσφατα η Εκκλησία έσωσε το σπίτι μιας γυναίκας στη Ζάκυνθο, το οποίο κινδύνευε με πλειστηριασμό από τράπεζα. Με απόφαση του μακαριότατου βοηθούνται επίσης κατά καιρούς με διάφορα ποσά νέοι που σπουδάζουν, μοναχικοί υπερήλικες κ.ά., οι οποίοι με βάση τη φορολογική τους δήλωση ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Η κοινωνική πολιτική είναι ο πρώτος άξονας της πολιτικής που ακολουθεί ο αθόρυβος αυτός ηγέτης της Εκκλησίας, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, με τα οποία γενικώς δεν τα πάει καλά.

Η μεγάλη του έγνοια είναι η νεολαία μα και οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας, που αποτελούν στη μεγάλη τους πλειοψηφία το πλήρωμα της Εκκλησίας.

Πριν από καιρό, στις αρχές του φθινοπώρου, περνούσε έξω από το Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο μια ομάδα φοιτητών με κιθάρες στην πλάτη:

– Για πού το βάλατε, παιδιά; ρώτησε ο Αρχιεπίσκοπος τους φοιτητές, καθώς συνέπεσε να βγαίνει εκείνη τη στιγμή από το Μέγαρο.


– Πάμε στον Λυκαβηττό, του απάντησαν.


Οταν έμαθε μέχρι πότε θα βρίσκονταν εκεί, δεν δίστασε: Ζήτησε από τον οδηγό του να τον μεταφέρει στο Λόφο. Εκατσε μαζί τους μέχρι αργά. Τους άκουσε να παίζουν γνωστές μελωδίες, σιγοτραγούδησε, μίλησε μαζί τους.


Πράξη αγάπης


Μια άλλη φορά, νύχτα, επιστρέφοντας από μια εκδήλωση του Δήμου Αθηναίων, ζήτησε από τον οδηγό του να τον μεταφέρει σε δρόμους πέριξ της Ομόνοιας. Μόλις είδε τα πρεζόνια, σταμάτησε, κατέβηκε από το αυτοκίνητο και έπιασε κουβέντα μαζί τους. Εκπληκτοι οι περαστικοί έβλεπαν από μακριά ένα ρασοφόρο να μιλά με «ναυάγια» της ζωής. Σε όσους επιχείρησαν να τον αποτρέψουν στο μέλλον από τέτοιες βόλτες επιφύλασσε πάντα μια νηφάλια απάντηση: «Γιατί να μην πάω; Τι έχω να φοβηθώ; Ανθρωποι του Θεού είναι».


«Θέλω να δώσουμε τη μάχη ενάντια στα ναρκωτικά», λέει στους συνομιλητές του, ενώ δεν κρύβει ένα όνειρο που είναι στα σχέδιά του: Να μπει η Εκκλησία στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Να λειτουργήσουν σχολεία (Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια) υπό την εποπτεία της Εκκλησίας, όπως κάνουν και οι καθολικοί. Ο ίδιος ήταν κάποτε καθηγητής στη Λεόντειο και διψά η Εκκλησία να προσφέρει Παιδεία υψηλής ποιότητας στους νέους Ελληνες.


Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος νοιάζεται, όμως, και για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας. Σε μια επίσκεψη που έκανε πρόσφατα σε σχολείο του Αιγάλεω, μόλις άκουσε ότι τα παιδιά που φοιτούν σ’ αυτό χρειάζονται νέα αναπηρικά αμαξίδια ρώτησε αμέσως συνεργάτη του:


– «Εχουμε λεφτά να αγοράσουμε ένα για κάθε παιδί; Αν ναι, θα το ανακοινώσω τώρα!».


– «Ναι, μακαριότατε», ήταν η απόκριση και με 18.000 ευρώ ικανοποιήθηκε το αίτημα των παιδιών.


Στα σχέδια του Αρχιεπισκόπου είναι η αξιοποίηση μιας έκτασης 130 στρεμμάτων που αγόρασε πρόσφατα η Εκκλησία στην περιοχή του Βαρνάβα, για την περίθαλψη, μεταξύ άλλων, και παιδιών που αντιμετωπίζουν προβλήματα νοητικής στέρησης. Στον ίδιο χώρο, σε άλλα κτίρια, προγραμματίζεται η ανέγερση ξενώνων στους οποίους θα φιλοξενούνται:

- είτε υπερήλικες


- είτε φτωχοί κάτοικοι της επαρχίας που έρχονται στην Αθήνα για χημειοθεραπείες και δεν έχουν τόπο διαμονής. Ενα χρόνο τώρα στην ηγεσία της Εκκλησίας, ο Ιερώνυμος χαράζει το δικό του δρόμο στα εκκλησιαστικά μας πράγματα. Δεν θορυβεί, αποφεύγει τις συγκρούσεις για κοσμικά θέματα, είναι ενωτικός («θα τραβήξουμε μία γραμμή στο παρελθόν και δεν θα λερώσουμε κανέναν») και αρχίζει σιγά σιγά να δείχνει προς τα έξω το δείγμα γραφής της δικής του θητείας. Μιας θητείας η οποία δεν είναι μεν «φαντεζί», αλλά για όσους γνωρίζουν δικαιώνει αθόρυβα την αποστολή της.


ΚΟΤΤΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ

Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ (22/3/2009)