06 Σεπτεμβρίου, 2008

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ 14ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού)

Το σπουδαιότερο σύμβολο με εξέχουσα θέση στη χριστιανική πίστη και λατρεία, είναι ο Σταυρός. Είναι το αιώνιο σύμβολο της θυσίας και της Αναστάσεως. Οι Πατέρες αναφέρονται στο «ξύλο» του Παραδείσου, για το οποίο ομιλεί η Γένεση (κεφ. α΄ και β΄) και το οποίο ήταν προτύπωση του Σταυρού του Κυρίου. Ο Σταυρός είναι το αρχαιότερο σύμβολο της Εκκλησίας μαζί με την άγκυρα.
Πληροφορίες των εκκλησιαστικών ιστορικών Σωκράτη, Σωζομενού, Θεοδωρήτου, Ρουφίνου και Αμβροσίου ομιλούν για την ανεύρεση του Σταυρού του Κυρίου από τη Βασιλομήτορα Ελένη το 326. Προηγούνται βέβαια στοιχεία προερχόμενα από το έργο του Ευσεβίου. Κατά τον Ευσέβιο, ο αυτοκράτορας Αδριανός είχε οικοδομήσει πάνω στον τάφο του Ιησού ναό ειδωλολατρικό προς τιμή της Αφροδίτης.
Αυτό το ναό κατεδάφισε η Αγία Ελένη και κάτω από αυτόν βρήκαν, κατά την παράδοση τρεις σταυρούς. Ο ένας από αυτούς αναγνωρίστηκε κατά θαυμαστό τρόπο ως ο Σταυρός του Κυρίου. Την επομένη, δηλ. 14 Σεπτεμβρίου του έτους 355, έγινε η ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Μετά τρεις αιώνες, ο Βασιλεύς Ηράκλειος ύψωσε για δεύτερη φορά τον Τίμιο Σταύρο, τον οποίο επανέφερε στην Ορθόδοξη Εκκλησία μετά την απαγωγή και κατοχή από τους Πέρσες. Με τη δεύτερη ύψωση του Σταυρού συνδέεται ο ύμνος:

Σώσον, Κύριε, τον λαόν σου και ευλόγησον την κληρονομίαν σου, νίκας τοις βασιλεύσι (ευσεβέσι) κατά βαρβάρων (εναντίων) δωρούμενος και το σον φυλάττων δια του Σταυρού σου πολίτευμα.

Με την επικράτηση του συμβόλου του Σταυρού και πολλά αρχαία σχήματα σταυρού οικειοποιούνται από τους Χριστιανούς, θεωρούμενα ως καθαρώς χριστιανικά αγνοουμένης της προχριστιανικής προελεύσεώς τους. Έτσι πολλά τέτοια σχήματα συμπλέκονται αρμονικά και συμβάλλουν σε γεωμετρικές διακοσμήσεις ναών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σύμπλεγμα του δαπέδου του ναού της Αγίας Σοφίας, και βέβαια όλα αυτά μαρτυρούν και την ευρύτητα πνεύματος των παλαιοτέρων και το υψηλό καλλιτεχνικό τους αίσθημα.
Η Εκκλησία τιμώσα ιδιαιτέρως την αήττητη και ακατάλυτη και θεία δύναμη του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού που όχι μόνο μνημονεύει σε κάθε Ακολουθία, αλλά και έχει αφιερώσει ιδιαίτερη Ακολουθία δυο φορές την Εβδομάδα, Τετάρτη και Παρασκευή, όσες ημέρες χρησιμοποιείται το Βιβλίο της Παρακλητικής.
Με ιδιαίτερη όμως λαμπρότητα και επιβλητική Ακολουθία τιμά τον Τίμιο Σταυρό στις 14 Σεπτεμβρίου σε ανάμνηση της ανευρέσεώς του από την Αγία Ελένη και της επαναφοράς του στην Ορθόδοξη Εκκλησία από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο. Δίνεται επίσης η ευκαιρία αυτή την ημέρα να επιδειχθεί ο Σταυρός ως καύχημα της Χριστιανοσύνης, σαν απόδειξη της αγάπης του Χριστού προς τον άνθρωπο και μάλιστα στον αμαρτωλό άνθρωπο. Ο Σταυρός είναι η «ωραιότης της Εκκλησίας», σύμβολο αγάπης και θυσίας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει μια από τις μεγαλύτερες εορτές της, την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Η ιστορία της εορτής ανάγεται στην εποχή του Μ. Κωνσταντίνου και της μητέρας του Αγίας Ελένης. Η Αγία Ελένη μαζί με τον υιό της μετέβησαν στα Ιεροσόλυμα και κατόπιν ανασκαφών, κατά την παράδοση, ανεύρον, τον Τίμιο Σταυρό. Το 335 η Αγία Ελένη επί Πατριάρχου Ιεροσολύμων Μακαρίου ύψωσε τον Τίμιο Σταυρό επί του λόφου του Γολγοθά και εγκαινίασε την ανέγερση καλλιπρεπέστατων Ναών. Η ύψωση έγινε στις 14 Σεπτεμβρίου και το έτος 335 αποτελεί την απαρχή της συγκεκριμένης εορτής. Ενισχύεται η καθιέρωση της εορτής επί αυτοκράτορος Ηρακλείου. Ο Ηράκλειος πολεμώντας τους Πέρσες που είχαν αναρπάσει τον Τίμιο Σταυρό, κατόρθωσε να τον ανακτήσει. Το έτος 629 για δεύτερη φορά στις 14 Σεπτεμβρίου πάλι υψώνεται ο Σταυρός στα Ιεροσόλυμα επί Πατριάρχου Ζαχαρία. Τα δυο αυτά ιστορικά γεγονότα συντέλεσαν στην εδραίωση της εορτής του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου.
Ο Σταυρός λοιπόν αποτελεί την ψυχή και τη ζωή της Εκκλησίας. Ο Αρχηγός της πίστεώς μας από αγάπη σταυρώθηκε επάνω στο ξύλο του Σταυρού και έρρευσε το τίμιο αίμα του. Ο Σταυρός έγινε το ιερό σύμβολο της Εκκλησίας. Όπως το Έθνος μας έχει ως εθνικό σύμβολο τη σημαία, για την εκκλησία σύμβολο και λάβαρο είναι ο Τίμιος Σταυρός. Για μας τους πιστούς ο Σταυρός είναι το σύμβολο του θανάτου και της αναστάσεως, σύμβολο της θυσίας και της καταξιώσεως της ζωής. Η θυσία επί του Σταυρού είναι το καύχημα του Χριστιανισμού. Ο Χριστός δεν εδίδαξε απλώς υψηλές αλήθειες, αλλά τις επιβεβαίωσε με τη μεγάλη θυσία του. Κατέδειξε με τη θυσία του ότι η ανθρώπινη ζωή καταξιώνεται με το πνεύμα της θυσίας σε όλες τις περιστάσεις της ανθρώπινης ζωής. Ο Σταυρός απέβη σύμβολο ψυχικής τελειότητος. Με το Σταυρό ο υπερήφανος διδάσκεται την ταπείνωση. Ο αγέρωχος τη συγκατάβαση, ο εγωπαθής την αγάπη. Ο φιλέκδικος την ανεξικακία. Ο ανυπότακτος την υπακοή. Ο πλεονέκτης τη πτωχεία. Ο φιλάρεσκος το αληθινό κάλλος. Ο ηθικολόγος τις μέχρι έργων συμβουλές. Ο ποιμενάρχης την αυτοθυσία. Ο ευτυχής το έλεος. Σύμβολο ο Σταυρός του πραγματικά καλού, του πραγματικά ωραίου, του πραγματικά αληθινού. Από την ανταύγειά του αποκτούν την ηθική αίγλη τα ευγενέστερα ιδανικά της ζωής. Όσο περισσότερο κανείς μελετά το Σταυρό, τόσο βαθύτερα συγκινείται, αγιάζεται και αισθάνεται το βαθύτερο νόημα της ζωής.
Την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταύρου κατ΄ έτος προβάλλει η Εκκλησία μας με τους υπέροχους ύμνους της για το ιερό Σύμβολο. Η παρούσα εορτή ας ενισχύσει την πίστη μας και ο Σταυρός ας αποβεί η φωτεινή στήλη, η οποία θα μας οδηγεί προς τα ωραία, τα υψηλά και τα εύφημα. Μετά το Σταυρό ακολουθεί η Ανάσταση!


Voiotosp.blogspot.com